An Gael - Fomhar 2009

Tá an t-eagrán nua ar fáil ar fud an domhain (go háirithe in Éirinn) anois, ó litriocht.com.

Bíonn na sean-eagráin (nua) ar fáil uainne agus ag http://www.magcloud.com/.

Má tá suim ag éinne bheith ina dháileoir eile dúinn, tá lascaine 25% ar fáil ar 20 cóip.

Bímid ag lorg ábhair nua i gcónaí, agus táimid ag ullmhú an chéad eagrán eile. Seol rud ar bith chugainn ag angael@optonline.net. Seo na treoracha dár scríbhneoirí.

Tá fógraíocht le ceannach san iris, má tá suim ag éinne. Scríobh chugainn chun na sonraí a fháil.

Sea, táimid fós ann, ach ní neart go cur le chéile!

Seo clár an eagráin seo:

• Eagarfhocal le Séamas Ó Neachtain
• Tús Nua do An Gael le Tomás Ó Dubhagáin
• Dánta le hÁine Durkin
• M’Athair Mór le Proinsias Mac a’ Bhaird
• Dánta le Séamas Ó Súilleabháin
• Scairt na Réalta le Panu Petteri Höglund
• Dánta le Tim Quinlan
• Fonn an Phíobaire le Lugh DePaor
• Seanchas le Gearóid Ó Ceallaigh
• Dán le Réamonn Ó Cléirigh
• Dán le Ciarán O’Rourke
• Tuairisc Ó Cheanada
• Dánta le Bernard DeBrún
• I ndilchuimhne ar Ghearóid Tóibín
• Ón Anallód

Ceardlann Scríbhneoireachta le Nuala Ní Dhomhnaill

Tá Áras na Scríbhneoirí, Cearnóg Parnell, Baile Átha Cliath ag reáchtáil gearrchúrsa i scríbhneoireacht chruthaitheach na Gaeilge idir phrós agus fhilíocht. Beidh an file mór le rá, Nuala Ní Dhomhnaill ag stiúradh na ceardlainne. Beidh an cúrsa seo dírithe ar dhaoine atá ag tabhairt faoin scríbhneoireacht don chéad uair.
Cuirfear tús leis an gcúrsa idir 16 Deireadh Fómhair agus leanfaidh sé go dtí 20 Samhain 2009.
Is idir a 1.30-3.00 p.m. a bheidh an cúrsa ar siúl gach Aoine sa tréimhse sin. Gearrfar táille €80 ar rannpháirtithe an chúrsa.
Ní gá go mbeadh ardlíofacht sa Ghaeilge ag rannpháirtithe ach go mbeadh Gaeilge scoile acu.
Tuilleadh eolais ar fáil ó Áras na Scríbhneoirí: irishwriterscentre@gmail.com

Caith Vóta ar son na Gaeilge

Caith do Vóta ar son (nó i gcoinne) na Gaeilge @ http://www.irishtimes.com/polls/

Ceist:

Do you agree with the requirement to translate official and Government documents into Irish?

Is ceart an-bhunúsach ar fad é seo don uile Éireannach agus go háirithe do shaoránaigh na Poblachta Éireannaí. Tá áit shonraitheach ag an nGaeilge i mBunreacht na Poblachta agus más é an bunreacht bunchloch ídé-eolaíoch na tíre- téacs ina ndeintear coimriú ar phríomhluachanna phobal na tíre sin -bheul tá sé ar cheann de na cearta is bunúsaí ag saoránach ar bith sa Phoblacht go mbeadh sé d'oibleagáid ar an Stát doiciméid a chur ar fáil dó i nGaeilge nó i mBéarla. Tá an ceart sin dlite dúinn mar mhionphobal Éireannach a bhfuil tábhacht náisiúnta againn.

Má táthar tar éis na luachanna sin sa Bhunreacht (ar spriocanna náisiúnta iad) a athrú, bheul is léir nach bhfuil an Tíogar Ceilteach marbh ná baol air agus is léir leis gurbh í an oidhreacht is mó a d'fhág sé (nó sí ambaist) againn mar Éireannaigh ná na luachanna bunsifíneacha ar deineadh ceiliúradh orthu nuair a bhí an Tíogar céanna i mbarra sláinte agus réime : féinspéis agus dúspéis i gcruinniú maoine, easpa eitice sa tsaol poiblí, éidreoir beartasaíochta poiblí agus indibhidiúlacht gan indibhidiúlachas.

Seanargóint le meigeall uirthi is ea í seo faoin dtráth seo. Go bunúsach is í éirim na hargóna ná "cad is fiú an Ghaeilge?"

Ní foláir a bheachtú anseo gurbh é an t-airgeadra fiúntais a ndeintear tagairt dó (faoi cheilt) sa cheist seo ná an tslat tomhais eacnamaíoch .i. an fiú euro rua an Ghaeilge a chur chun cinn sa lá atá inniu ann?

Agus go bunúsach is é an freagra a sholáthraítear ar an gceist san ná nach fiú. Níl airgead ná brabús sa Ghaeilge. Ní earra idirnáisúnta í ar féidir díol leo siúd a cheannaíonn earraí ar an idirlíon mar shampla. Níl airgead sa Ghaeilge ergo níl fiúntas inti.

Ní fiú.

Q.E.D.

Nó rud éigin mar sin... ach nílim ró-chinnte mar is baolach nach raibh agamsa riamh mar shlat tomhais d'fhonn fiúntas na Gaeilge im' shaol pearsanta is poiblí a thomhas ná slat tomhais féiniúlachta.

Níl airgead ar bith sa bhféiniúlacht. Dealródh.

Ní fiú féiniúlacht.

Q.E.D.

Ach féach anois, nuair a thiteann an tóin amach as bríste ídé-eolaíocha na gCeltic Cubs agus go bhfeictear dóibh go rabhadar mícheart agus an cac ar fua na mias, ní féidir leo sin a admháil dubh , bán nó riabhach. Agus mar thoradh ar seo samhlaítear dóibh go gcaithfear tabhairt faoi na bunphrionsabal ar tógadh an Stát seo orthu an athuair d'fhonn éidreoir na halcyon cocaine days a cheilt.

Agus nach mbíonn an Ghaeilge i gcónaí oiriúnach acu chuige sin?


Tá rudaí níos buaine, áfach, ná maoin an tsaoil. Ar cheann de na rudaí sin is ea a lárnaí is a bhí is atá an Ghaeilge (mar ídéal agus mar sprioc) i saol poiblí na tíre seo ó thosach. Ídéal ab ea é seo atáthar ag cur i gcrích i gcónaí. Ídéal a samhlaíodh a bheadh mar mheá i gcoinne an chuid ba mheasa de luachanna an mhargaidh agus an saol a tháinig fairis.

Bunluach ar féidir linn tógaint air i gcónaí is ea an Ghaeilge, go háirithe anois nuair is léir nach raibh sa tógáil tógálach a thit amach (agus as a chéile) sa tír seo, ní raibh sa mhéid sin ach aisling mheabhail.

Ní féidir luachanna a dhíol. Ní fiú luachanna. Ní fiú an Ghaeilge.
Q.E.D.
R.I.P.


Muiris Ó Meara

Fógra ó Ghaelphort

Tá an Geimhreadh buailte linn faoi dheireadh agus táimid fad ag iarraidh éalú isteach ó fhuacht na n-oícheanta seo.

Tá ócáid dheas á reáchtáil ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge i gcomhair le Poetry Ireland ar an 16 Deireadh Fómhair áit a mbeidh duine ábalta a bheith te teolaí agus cultúrtha ag an am céanna. Beidh na filí Áine Ní Ghlinn agus Aifric Mac Aodha ag léamh a gcuid filíochta ag ‘Cois Teallaigh’ , Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge ar an oíche úd ag 8i.n.
Is bean ghnóthach í Áine Ní Ghlinn a bhfuil am caite aici ag obair mar léachtóir, iriseoir agus scríbhneoir i measc rudaí eile. Le cúpla bliain anuas theastaigh uaithi níos mó ama a chaitheamh ag scríobh, áfach, agus faoi láthair tá sí obair ar leabhair do pháistí agus ar chnuasaigh nua filíochta.

Oibríonn sí freisin mar scríbhneoir cónaithe le roinnt gaelscoileanna i mBaile Átha Cliath ar scéim a bhunaigh sí féin agus atá maoinithe ag Foras na Gaeilge. Anois is arís déanann sí scripteanna a scríobh do Ros na Rún, TG4. Tá Aifric díreach fillte ar ais ar Éirinn ó bheith ar Thuras na bhfilí in Albain áit a raibh tóir mhór ar a cuid filíochta. Foilseofar an chéad chnuasach le Aifric go luath.
Tá dánta dá cuid i gcló in irisí go leor, Poetry Ireland, Innti agus Bliainiris ina measc. Is iomaí duais atá gnóthaithe aici as a cuid filíochta agus bronnadh dámhachtain de chuid na Comhairle Ealaíon uirthi le déanaí. Beidh an bheirt bhan mhisniúil seo le feiceáil ar an 16 Deireadh Fómhair ag 8i.n. ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge.
Is oíche aoibhinn a bheidh anseo cois teallaigh.
Buailigí isteach!
Tuilleadh eolais: Síle Ní Chatháin, sile@comhdhail.ie, 016794780

Muiris Ó Meara

Dealraíonn sé go bhfuil TG4 tar éis comórtas nua do script teilifíse a fhógairt. Údar is teideal don gcomórtas nuafhógartha seo. Fuaireas ríomhphost an lá faoi dheireadh ó scríbhneoir aitheanta- Philip Cummings -agus b'é éirim a ríomhphoist ná nach raibh sa chomórtas seo trí chéile ach 'bréagchomórtas'.
Canathaobh? Ar an ábhar nach mbeidh íocaíocht ar bith ann don 6 script a roghnaítear. Dar le Cummings:

"Seo iarracht eile ó TG4 6 chlár teilfíse a fháil saor in aisce - .i. gan na scríbhneoirí a íoc.
Fiosraigh mé an scéal leo agus dúradh liom nach raibh airgead ar bith i gceist, ach comórtas a bhí ann le do script a fháil léirithe ar an teilifís. Whoopee- doo!


Cuimhnigh, má thoileann tú do shaothar a thabhairt do dhream ar bith saor in aisce, tá tú ag déanamh feall ar gach scríbhneoir gairmiúil atá ag iarraidh a bheatha a thabhairt isteach ar an scríbhneoireacht."

Go raibh maith agat as an dteachtaireacht seo a Philip. N'fheadair an aontaíonn na scríbhneoirí úra eile leat ach is cinnte go dtuigim agus go dtacaím lena bhfuil ráite agat thuas.

Muiris Ó Meara

Ceardlann Scríbhneoireachta

Áras na nGael, Sráid Doiminic, Gaillimh
Satharn, 7 Samhain 2009
10.30a.m. – 5.00p.m.
Le cúnamh ó Foras na Gaeilge, beidh an chéad cheardlann lae eile ar siúl in Áras na nGael, Sráid Doiminic, Gaillimh, ag na Scríbhneoirí Gaeilge, ar an Satharn, 7 Samhain: 10.30a.m. go dtí 5.00p.m. mar is gnách.
Chun gur féidir plé níos fearr agus níos mine a dhéanamh ar scríbhneoireacht na rannpháirtithe, teorainneofar a líon do naonúr. (7 ionad fágtha faoin am seo).
Táille cláraithe 20 euro, mic léinn 5 euro, lón san áireamh sa táille, 1.00p.m. – 2.15p.m.
N.B. Cóipeanna den saothar atá le plé: 3 dhán nó 2,500 focal de ghearrscéal, úrscéal, dráma nó eile, go dtí: 43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí.
Mar ríomhphost is ansa linn a leithéid a fháil ag: feasta@eircom.net
Stiúrthóirí ceardlainne: Pádraig Ó Snodaigh, file & staraí, Mícheál Ó Ruairc, úrscéalaí & Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir FEASTA.
Ba mhaith suimiú gearr ar struchtúr an úrscéil / dráma a bheith leis an ngiota féin, i dtreo gur féidir an t-iomlán a sheoladh thart ar na rannpháirtithe tamall maith roimh lá na ceardlainne féin.
Pádraig Mac Fhearghusa, 43 Na Cluainte, Trá Lí feasta@eircom.net