17.12.08

Filíocht Ghrá na Gaeilge: Léirmheas

Léirmheas le Caitríona Ní Chléircín ar an leabhar Filíocht Ghrá na Gaeilge atá curtha in eagar ag Ciarán Mac Murchaidh.

@ http://www.beo.ie/?page=cuinne_na_nealaion&content_id=764


Filíocht Ghrá na Gaeilge
Eag. Ciarán Mac Murchaidh.
Foilsithe: Cois Life
Léaráidí le Anna Nielsen

Praghas: €20 (bog)Praghas: €30 (crua)

Féile Idirnáisiúnta Filíochta Bhéal Átha na mBuillí

Féile Idirnáisiúnta Filíochta Bhéal Átha na mBuillí .

Comórtas filíochta i nGaeilge nó i nGaeilge na hAlban agus i mBéarla leis.

Tuilleadh sonraí: http://www.strokestownpoetry.org/

16.12.08

CUIREADH: Seoladh Leabhair

CATHAIN? Dé hAoine, 19 Nollaig, 5.30 - 7.00 p.m.

Cén áit? Institiúd na hÉireann, Ionad an Phiarsaigh,27 Sráid an Phiarsaigh, BÁC 2

AN LEABHAR? Guantánamo Dánta a chum cimí na gcampaí géibhinn

Leaganacha Gaeilge le Gabriel Rosenstock
Réamhrá ó Aengus Ó Snodaigh, T.D.

13.12.08

Éisteachtaí Aisteoireachta

I mí Márta 2009, cuirfear leagan Gaeilge den mhórdhráma ‘An Enemy of the People’ le Henrik Ibsen, ar an stáitse sa Ghaillimh agus i mBaile Átha Cliath. Tá dhá chomhlacht drámaíochta, Compántas Drámaíochta Moonfish agus An Taibhdhearc tagtha le chéile chun an comhléiriú proifisiúnta seo a chur i láthair, léiriú a bhfuil sé d’aidhm aige cur le húsáid na Gaeilge mar theanga don drámaíocht proifisiúnta in Éirinn. Léiríodh an dráma ‘Namhaid don Phobal’ i dTaibhdhearc na Gaillimhe i 1948 agus níor léiríodh an dráma in Éirinn ó shin (i mBéarla ná i nGaeilge), cé go bhfuil na téamaí a ndéantar plé orthu sa dráma chomh hábhartha inniu is a bhíodar caoga bliain ó shin.

Tugtar cuireadh d’aisteoirí ón nGaeltacht, nó uatha siúd a bhfuil Gaeilge ar a dtoil acu, chuig éisteachtaí ar an 15ú & 16ú Nollaig 2008, don léiriú proifisiúnta den dráma ‘Namhaid don Phobal’, le Henrik Ibsen. Má tá suim agat sna héisteachtaí, seol CV chuig moonfishtheatre@gmail.com nó le haghaidh tuilleadh eolais, cuir glaoch ar oifig na Taibhdheirce: (091) 562024.

10.12.08

Nuala Ní Dhomhnaill

Beidh an file Nuala Ní Dhomhnaill ag léamh a cuid filíochta agus ag caint féna saothar an Déardaoin seo chugainn @ 7 a i Leabharlann Bhaile Bhlainséir.

Tuilleadh eolais/ ceisteanna

Blanchardstown Library, Civic Centre, Blanchardstown Centre, D15.
T: 01 8905560 E: blanchlib@fingalcoco.ie

Comhar na Nollag!


Ceannaígí cóipeanna de Chomhar (Eagrán na Nollag 2008) óir tá na scríbhneoirí óga ag léiriú a scileanna scríbhneoireachta is a dtuairimí ann. Tá ailt mhaithe scríofa ag Caitríona Ní Chléirchín, Ailbhe Ní Ghearbhuigh agus Rachel Ní Fhionnáin ann.
Má theastaíonn ó scríbhneoirí úra eile ábhar a scríobh don irisleabhar seo, b’fhiú ríomhphost a sheoladh chuig scríbhneoirí.oga@gmail.com nó chuig Pól Ó Muirí, eagarthóir Chomhar.

Cuireadh

Beidh fáilte mhór roimh bhaill an chumainn a bheith i láthair i gClub Chonradh na Gaeilge, Baile Átha Cliath ar an Satharn ag a 9.00 nuair a sheolfar leabhar úr de mo chuid: 'Maggie Sailor & Cailleach na Farraige'.
Ócáid neamhfhoirmeálta a bheas ann, gan óráidí fada; ach beidh neart ceoil, bia agus deoch ar fáil ar an oíche.
Tá súil agam go mbeidh sibh ábalta a bheith ann!

9.12.08

Dán

Dán beag a scríobh mé le cúpla lá anuas. Bheinn buíoch as tuairimí a fháil ina thaobh. Níl ann ach céad dréacht, sílim féin go bhfuil rud beag oibre fós de dhíth.

Bábaí Úr

Níl aon chur síos ort, a rún!
Mar ghealach don deoraí thú
ag lonrú os mo chomhair,
bhéarfá amharc don dall
croí don chloch
a mhuirnín óig an ghnaoi.

Buaileann cuisle ceoil ionat,
tá aingle ag rince fá do chosa,
le hachan anáil uait
tig dóchas mór agus grá,
is tú an deilf ag léimnigh
tráthnóna lán mara.

A Ríon na gilleachta
bheireann do chuideachta 
beatha agus brí dúinn
gan tú ach seachtainí d'aois
soilsíonn do chuid suáilcí
mar lóchrann romhainn.

Samhlaím anois thú
i lár pháirc mhór an tsaoil
gaoth an Earraigh ag séideadh
trí dhuail do ghruaige míne
ag bailiú bláthanna
le bronnadh ar an domhan.

Iarraim bláth beag ortsa, a stóirín,
a mhuirneoidh mé go deo
idir leathanaigh leabhair mo chroí.
Sna hamannaí sin
nuair a thiocfas doilíos ag bualadh
fosclóidh mé an leabhar

chun éalú isteach i ndúiche an tsóláis.




25.11.08

COMÓRADH 50 BLIAIN BHÁS PHEIG SAYERS


COMÓRADH 50 BLIAIN BHÁS PHEIG SAYERS
(D’éag Peig Sayers ar an 8 Nollaig 1958)

DOMHNACH 7 NOLLAIG 2008DÚN CHAOIN

11 am: Aifreann i gcuimhne Pheig i Séipéal Dhún Chaoin/ Remembrance Mass in Dún Chaoin Church.
12.00: Leagadh Bhláthfhleasc ar uaigh Pheig ag Dan Sheehan, Connecticut, garmhac Pheig
12.15: Aitheasc ag uaigh Pheig leis an tOllamh Bo Almqvist, Ollamh Emeritus le Béaloideas, UCD. 13.00: Teacht le chéile in Ionad an Bhlascaoid (tae, caife agus lón éadrom)
13.15: Léiriú stáitse ‘Cailleacha an Dúna’ le leanaí Scoil Dhún Chaoin
13.30: Seoladh leabhair Cheiliúradh an Bhlascaoid 12- ‘Na Lochlannaigh’
14.00: An tOllamh Angela Burke, UCD, ‘Peig do Dhaoine Fásta’
14.30: Breandán Feiritéar - Aitheasc i gcuimhne Sheáin Uí Chriomhthain (a d’éag 8 Nollaig 1975)
16.00: Leagadh bláthfhleasc ar uaigh Sheáin Uí Chriomhthain i reilig na Cille
GACH EOLAS: IONAD AN BHLASCAOID066 9156444 micheal.demordha@opw.ie

17.11.08

Bronnadh duais Glen Dimplex ar Simon Ó Faoláin

Comhghairdeachas ó chroí le Simon Ó Faoláin a bhuaigh duais Glen Dimplex le déanaí. Beidh sibh in ann é a chloisteáil ar Léite Pléite roimh i bhfad. Beidh sibh in ann Majella McDonnell, ball cumasach eile den chumann, a chloisteáil ag léamh gearrscéil ar an gclár céanna. Féach: www.rte.ie/rnag/leitepleite.html

11.11.08

Ceardlanna Scríbhneoireachta!

Tá trí ceardlanna scríbhneoireachta trí Ghaeilge á reachtail ag Ionad Scríbhneoirí Chaitlín Maude an geimhreadh seo. Beidh na ceardlanna ag díriú ar scríbhneoireacht don amharclann agus don teilifís. Beidh an chéad ceann ar siúl go luath, Dé Sathairn 29ú Samhain ag an ionad. Darach Mac Con Iomaire iar-stiúrthóir Ealaíne na Taibhdheirce agus buaiteoir Gradam Cuimhneacháin Bhaitéir Uí Mhaicín a bheidh ag tabhairt na ceardlainne seo, 'Ag Scríobh don Stáitse: Cúrsa Tosaigh'.

Beidh dhá cheardlann eile ar siúl i mí Eanáir. 'Ag Scríobh don Teilifís: Cúrsa Tosaigh' le Ailbhe Nic Giolla Bhríghde, scríbhneoir agus snaitheoir scéil do léiriúcháin ar nós, Ros na Rún, Afraic agus Seacht. Díreoidh an triú cheardlann ar scríbhneoireacht a thrasnaíonn an dá réimse. Beidh sé á thabhairt ag Diarmuid de Faoite, aisteoir, scríbhneoir, léiritheoir agus feidhmeannach le haghaidh na dTaibh-Ealaíon, in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge.


Beidh táille €20 an ceardlann i gceist nó €50 chun freastal ar na trí cinn acu. Tuilleadh eolas le fail ó Ionad Scríbhneoirí Chaitlín Maude, 27 Oileán Ealtanach, 091 533594 , westernwriters@eircom.net nó twwc.ie.

10.11.08

Soitheach

Is soitheach é mo chroí
a chraitheann i gcomhionannas
i mbéal toinne na fuaime
a scairteann asat.



22 Samhain 2007, Rosamhíl

9.11.08

Ceardlann Scríbhneoireachta do Pháistí Óga

Tá comhlacht an Spidéil, Futa Fata, i gcomhar le Foras na Gaeilge, ag reachtáil ceardlainne in Ostán Chonamara (Connemara Coast Hotel), sna Forbacha, Co. na Gaillimhe, ar an 19, 20 agus 21 Samhain. Ceardlann dhátheangach a bheas i gceist, í á stiúrú ag an scríbhneoir agus eagarthóir aitheanta Barbara Slade, ó Los Angeles, Mheiriceá i gcomhar le stiúrthóir Futa Fata, an scríbhneoir agus cumadóir, Tadhg Mac Dhonnagáin.

Glacfar le seisear scríbhneoir ar an gceardlann agus beidh sé d’aidhm aici sé cinn de phictiúrleabhar Gaeilge a fhorbairt a bheas dírithe ar pháistí idir trí bliana agus sé bliana d’aois. Tá súil ag Futa Fata na leabhair sin a fhoilsiú amach anseo.

Ní gá go mbeadh aon rud foilsithe cheana féin acu siúd a bheas páirteach.

Níl aon táille i gceist le páirt a ghlacadh ar an gceardlann agus cuirfear lón ar fáil don trí lá.

Chun cur isteach ar áit ar an gceardlann, cuir ríomhphost chuig ceardlann@futafata.com nó glaoigh ar Futa Fata ag 091-504612 le tuilleadh eolais a fháil.

Tá an cheardlann seo á maoiniú ag Foras na Gaeilge.

3.11.08

Duais Cholmcille 2009

Arís i mbliana, le tacaíocht Colmcille, beidh an duais is luachmhaire atá ar fáil do dhán i nGaeilge nó i nGàidhlig á thairiscint ag Féile Idirnáisiúnta Bhéal Átha na mBuillí. Tá príomhdhuais €4,000 á thairiscint, dara duais €2,000 agus triú duais €1,000. Chomh maith leis sin beidh táille léitheoireachta agus taistil €450 ar fáil don dtriúr eile ar an ngearrliosta. Is í an tOllamh Maire Ní Annracháin a bheidh ina moltóir.

Am bliadhna a rithist, le taic bho Colmcille, bi an duais is luachmoire th' ann ga thairgsinn airson bàrdachd ann an Gaidhig no Gaeilge aig Féis Bhàrdachd Eadarnaiseanta Bheal Atha na mBuilli ann an Eirinn. Tha duaisean luach €4000, €2000 agus €1000 gan tairgsinn airson dàn nach eil nas fhaide na 70 loighne. Gheibh trì bàird a bharrachd, a tha air am moladh, tuarasdal leughaidh agus taic siubhail luach €450. Is i an t-Ollamh Maire Ni Annrachain a bhios na britheamh air an fharpais

Latha-deireannach; 22 Faoilleach 2009 Spriocdáta iontrála 22 Eanáir 2009


Foirmeacha iontrála ag http://www.strokestownpoetry.org/ <http://www.strokestownpoetry.org/> nó ón seoladh thíos:-
Strokestown Poetry Festival Office, Béal Átha na mBuillí / Strokestown, Co. Ros Comáin, Éire. Tel: 071 9633759 (thar lear +353 71 9633759)nó 087 2361794 (+353 87 2361794)

30.10.08

Agallamh na Míosa le Proinsias Mac a' Bhaird

Cad as duit?
Is as Árainn Mhór i dTír Chonaill ó dhúchas mé. Chaith mé tamall i mo chónaí i mBaile Átha Cliath agus i gCill Chainnigh. Tá cónaí orm i Leitir Ceanainn san am i láthair.

Cad í an chuimhne is faide siar atá agat ó laethanta d'óige?
Deacair a rá. Baisteadh mo dheirféar is dócha. Thart fá ceithre bliana d’aois a bhí mé ag an am.

Cén chaoi ar chuir tú spéis sa scríbhneoireacht chruthaitheach?
Ba ghnách liom a bheith ag scríobh giotaí beaga thall is abhus ó aois iontach óg. Bhí an t-ádh orm gur tógadh mé i gclann a bhí an-tógtha leis an léitheoireacht agus an scéalaíocht. hInseadh scéalta domh, léadh domh agus ceannaíodh leabhair domh ó aois an-óg. Ní cuimhin liom dul a luí riamh gan leabhar ag taobh na leapa. Bhí mé chomh tógtha sin leis an léitheoireacht go raibh sé nadúrtha, is dócha, go mbainfinn triail as an scríbhneoireacht.
Scéalaithe iontach maith a bhí i mo bheirt athair mór, Frainc Nellie Eoghain agus Joe Mhicí Neid. Ba ghnách leo scéalta a insint domh agus mé ag dul a luí san oíche. Níor thuig mé ag an am an saibhreas cainte agus scéalaíochta a bhí acu ach caithfidh sé go ndeachaigh sé i bhfeidhm orm, mar nuair a chuaigh mé chomh fada leis an choláiste, is sa bhéaloideas is mó a chur mé suim. Bhí an t-ádh orm ansin gur casadh Pádraig Ó Snodaigh orm tráth a bhí mé ag obair i gClub an Chonartha i mBaile Átha Cliath. D’fhoilsigh sé tráchtas a scríobh mé ar bhéaloideas Árainn Mhór don chúrsa MA. Thug sin misneach iontach domh cuid den fhilíocht agus cuid de na scéalta a bhí scríofa agam thar na blianta a chur i gcló.

Cén chomhairle a chuirfeá ar dhuine ag ar mhaith leis tosú ag scríobh?
Bí dílis duit féin. Tosaigh leis an rud atá thart ort, ar a bhfuil taithí mhaith agat. Tá eolas faoin domhan uilig istigh sa tsaol is suaraí. Ansin, nuair atá rud scríofa agat, faigh comhairle. Nuair atá comhairle faighte agat, faigh tuilleadh comhairle. Faigh daoine eile chun do shaothar a léamh agus a gcuid tuairimí a thabhairt duit. Ní gá glacadh le tuairimí daoine eile ach is fiú go mór aird a thabhairt orthu.

Ar chaill tú do mhisneach riamh agus tú i mbun pinn?
Go minic. Thig liom a bheith amscaí agus falsa, tosaím ar rud agus fágaim ar leataobh é arís. Cé go mbím ag scríobh go rialta, bíonn spriocdáta de dhíobhail orm chun barr slachta a chur ar rudaí.

An gceapann tú go bhfuil do phearsantacht féin le feiceáil i do chuid leabhar?
Bheadh sé doiligh ormsa é a thaispeáint duit ach is dócha go bhfuil sé ann - níos mó san fhilíocht b’fhéidir. Nuair a bhímse i mbun próis, bímse ag iarraidh pearsantachtaí éagsúla a chruthú do na carachtair dhifriúla ach is dócha go mbím ag tarraingt ar mo chuid eispéiris féin, pearsantachtaí agus tréithe mo lucht aitheantais agus is dócha mo phearsantacht féin… mo dhearcadhsa ar an tsaol ar an laghad.

Scríobhann tú idir fhilíocht is phrós. An bhfuil cur chuige difriúil agat i leith an dá genre?
Is genres an-éagsúil iad. Tá an fhilíocht i bhfad níos tomhaiste mar ghenre, rud a thaitníonn liom. Is gá achan fhocal a mheas go cúramach, ó thaobh céille, ceoil, rithime agus smaointe de. Chríochnaigh mé dán ar na mallaibh nach bhfuil ach sé líne déag ann ach a bhí ag fás i m’intinn le breis agus deich mbliana. Thriail mé arís agus arís eile é a scríobh ach ní raibh mé ábalta go dtí an samhradh seo chuaigh thart.
Bíonn cúraimí eile ar an scríbhneoir próis. Go pearsanta, níl mórán suime agam sa phrós liteartha. Ní shílim go bhfeicfidh tú saothar próis de mo chuid ar chúrsa litríochta na gcoláistí a choíche, agus tá mise breá sásta le sin. Ficsean éadrom go bhféadfá a léamh ar eitleán nó cois trá is mó a bhfuil dúil agam féin ann agus sin a scríobhaim. Barraíocht oibre domhsa í an ‘litríocht’ a léamh, gan a bheith ag caint ar í a scríobh. Bíonn an plota agus na carachtair tábhachtach domhsa agus prós á scríobh agam. Déanaim iarracht gan teanga ró-dheacair a úsáid agus is maith liom cúpa casadh a chur sa scéal. Fágaim an chlisteacht teanga don fhilíocht.

An gcasann tú ceol?
Ba ghnách liom ceol a bhuaileadh go minic go háirid nuair a bheadh cúpla pionta slogtha siar agam. Casaim go fóill, ach ní minic a chluintear mé! Sin ráite, bíonn mo chlann bodhraithe agam go minic!

An bhfuil carachtar ar leith ón bhficsean a thaitníonn leat?
Hannibal Lecter.

Cá dtéann tú ar saoire?
De ghnáth téim chun an bhaile nuair atá saoire agam. Is múinteoir meánscoile mé agus bíonn neart am saor againn. Caithimid, mé féin is mo chlann, 3 nó 4 mhí gach bliain istigh in Árainn Mhór. Déanaimid iarracht imeacht thar sáile soir uair sa bhliain…An Spáinn, Albain, An Iodáil…

An bhfuil aon phearsa staire a ndeachaigh i bhfeidhm ort?
“I bhfeidhm orm”, níl mé cinnte faoi sin. Tá carachtair ón stair a bhfuil suim agam iontu: Thomas More, Marcus Aurellius, Lorenzo de Medici, Mao Tse Tung, Ghengis Khan, Éamonn de Valera, Socrates, Thomas Cromwell, Peadar Ó Dónaill, Robert de Brús etc. etc. Sílim gur daoine suimiúla a bhí iontu agus d’fhoghlaim mé uathu ach ní thig liom a rá go ndeachaigh siad i bhfeidhm orm ar bhealach a d’athraigh mo shaol. An pearsa staire í an Mháthair Teresa? Casadh orm í agus chuaigh sí i bhfeidhm go mór orm.

Céard é an chéad rud a léann tú nuair a osclaíonn tú nuachtán? Spórt / Teilifís / Nótaí báis…
Ní cheanaím nuachtáin agus is annamh a léim iad.

Ar thaitin an bhunscoil agus an mheánscoil leat?
Bhí dúil mhór agam sa scoil, ach caithfidh mé a rá, ag amharc siar air, nár éirigh liom an bogadh ón bhunscoil go dtí an mheánscoil a láimhseáil go ró-mhaith. Bhí mé óg go leor ag an am agus bhí sé deacair orm socrú isteach sa mheánscoil ar feadh bliain nó dhó. Sin ráite, fuair mé oideachas den chéad scoth ann agus bhí sé de ádh orm gur leagadh béim ar an cheol agus ar an drámaíocht sa scoil, rud a spreag go mór mé. Chuir an scoil béim mhór ar fhreagracht sóisialta agus bhí tionchar mór aige sin orm. Ní hamháin go bhfuair mé scolaíocht mhaith inti ach fuair mé oideachas saoil inti.

Nuair a bhíonn tú faoi bhrú, céard a dhéanann tú chun do strus a mhaolú?
Bhí an t-am ann go dtiocfadh cuid mhór brú agus strus orm ach tá ag éirí níos fearr liom deileáil leo de réir mar a fhaighim taithí ar an tsaol. Creidim go dtarraingíonn muid cuid mhór strus orainn féin sa lá atá inniu ann. B’fhéidir go bhfuil sé mar chuid de nadúr an duine trioblóid a lorg. Tá an oiread rudaí amuigh ansin atá bréagach agus ar bheagthábhacht. Má tá muid ábalta iad a aithint is a sheachaint is sásta a bheas muid. Dar ndóigh tá rudaí nach bhfuil smacht againn orthu a bheireann uaigneas agus buaireamh inár dtreo. Sna hamannaí sin, is maith liomsa dul amach ar an fharraige i mo bhád. Nuair atá an ghaoth ag séideadh i do chluasa agus tú ag díriú d’aird iomlán ar stiúradh báid thar tonnaí, imíonn buaireamh an tsaoil.

Cad is sonas ann, dar leat?

Achan lá a chaithim le mo pháistí agus an chorroíche a chaitheann siad le Nana agus Graindea!

Cad is donas ann, dar leat?
Drochphionta Heineken, Cinnteacht agus Bulaíocht.

Cé hé nó hí an scríbhneoir is fearr leat?
Is é an leabhar Gaeilge is mó a thaitin liom ná Cuaifeach mo Lon Dubh Buí le Séamas Mac Annaidh. Is breá liom cuid filíochta Chathal Uí Shearcaigh agus tá dúil mhór agam fosta i mBrian Ó Nualáin, Lee Child, Glenn Meade, Robert Harris, Thomas Keneally, Séamas Heaney agus mórán eile nach iad.

An bhfuil ainmhithe agat?

Níl. Ach b’fhéidir go bhfuil ainmhí ionam. Coinním smacht mhaith air an chuid is mó den am.

An mbíonn tú ag cócaireacht?
Bíonn, is breá liom í agus tá mé measartha maith aici fosta.

An bhfuil filíocht/prós ar bith idir lámha agat faoi láthair?
Tá. Bíonn filíocht, prós agus drámaíocht á scríobh agam i rith an ama. Le cuidiú Dé (an Snodach?) beidh leabhar do pháistí uaim ar na seilfeanna roimh an Nollaig.

26.10.08

Ceardlanna Scríbhneoireachta!

Éigse Fhilí Chiarraí
Óstán Meadowlands, Trá Lí
Aoine & Satharn, 7–8 Samhain ’08

(le cúnamh ó: Foras na Gaeilge)
Aoine, 7 Samhain 2008, ag 8.00p.m.
Oscailt Oifigiúil, & Léacht
leis an Ollamh Seán Ó Coileáin
‘Dánta Áirithe le Seán Ó Ríordáin’
Satharn, 8 Samhain 2008
10.30am - 1.00pm Ceardlann scríbhneoireachta
le Pádraig Ó Snodaigh, Mícheál Ó Ruairc
& Pádraig Mac Fhearghusa
2.00pm Turas bus ón Óstán Meadowlands
go dtí Ardeaglais Ard Fhearta, Leacht Mhic
Easmainn ag an mBeannach, Lios Mhic
Easmainn, & Dealbh Bhréanainn, an Fhianait.
8.30p.m. Seó Aonair le Gerry Motherway.
Oíche reacaireachta agus fhilíochta dá éis sin.
Tuilleadh eolais:
Pádraig Mac Fhearghusa, 066-7124169 (feasta@eircom.net)
Nóirín Uí Dhálaigh, Conradh na Gaeilge. 066—7126201

———◊———

Satharn, 29 Samhain 2008, Club an Chonartha,
6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2
Am: 10.30a.m. – 1.00p.m. & 2.30p.m. – 5.00p.m.
Táille Cláraithe ar cheardlanna 20 euro. Mic Léinn 5 euro.
(Lón san áireamh sa táille. Uaslíon rannpháirtithe 10)
Cóipeanna den saothar is mian leat a phlé, dánta, gearrscéal, giota d’úrscéal, dráma nó eile, go dtí: 43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí. 066—7124169 (feasta@eircom.net)

16.10.08

Comhghairdeachas le hAilbhe


Comhghairdeachas le hAilbhe Ní Ghearbhuigh! Is cosúil gur éirigh go hiontach léi
agus í ar “Turas na bhfilí” in Albain le déanaí.

14.10.08

Comhghairdeas le Simon!

Ainmníodh 'Anam Mhadra' le Simon Ó Faoláin ar ghearrliosta Dhuais Glen Dimplex do Scríbhneoirí Nua le déanaí. Comhghairdeas leat a Simon agus go n-éirí leat !!

9.10.08

Tochmharc Fhinn agus an Bradán Feasa le Muiris Ó Meara

Lá agus uair dá raibh, bhí Fionn amuigh go moch ar maidin ag iascach dó féinig ar bhruach Mhúin Mhóire agus an mhaidin so ach go háirithe bhí sé nach mór leata leis an bhfuacht. Bhí a mhaide teanntaithe go maith agus fáiscthe ina dhorn aige agus é ag slataireacht riamh is choíche d’iarraidh a bhoilsc- a bhí ag bun a mhaide mar bhaoite aige -bhí sé d'iarraidh san a ghreamú isteach sa mBurdhúch Fis. Ní raibh rath ar an obair so in aon chor, nó ar chor ar bith agus d’éirigh sé cortha di 'gus dhein éan corr de féin nuair a thug sé faoin gcor beirte. Nuair a bhí an t-allas leis ina slaodanna, tháinig an chaint so uaidh go hola-Chathail-Gónach.

“Aire, fochma is fochma ‘gus fochmí anyways! Táim leata anso leis an bhfuacht ‘gus na fochmí so arm’ bhallaibh. Is ar ball fearga a bheas chugham, go brúchtach caoldíreach, mara ngreamód mo bhoilsc ceangailte fén mBurdhúch Fis.”

Bhí cáil ar an murdhúch Feise ar fuaid na hÉireann, mar ritheann, sna ceithre harda, trí chéile, ó cheann ceann na tíre agus thar n-ais arís go Ceann Léime, is ó Dhairbhre go Cabrach Life, achar ghairid ó Dhún Éadainn, ó Dhún Stórs go bun Dún Mór, sa ghúna a chaithis aréir don mbéile. Creidtí is deirtí coitianta sa timpeall nach dtiocfadh lagachar choíche ar mhaide an slataire a ghreamódh an breac so féna bhoilsc. Leath teist Mhúin Mhóire amach ina leacht leis na sealgairí agus na hiascairí a bhíodh sna heiscirí ag seilgean is ag teilgean ar bhruacha na habhann.

Iomthúsa Fhinn: Is é a bhí ciaptha, cráite, craplaithe lena fhochmí go dtáinig Oisín Mac Fhinn, Goll Mac Mórna is Goll Uí Mhuir TreabhIlich (agus a dheartháir Ivan) don láthair. Labhair James mac Oisín Mac 'am Phersonator:

“Cad é an chiall atá let’ mhochéirí a Fhinn? Nó canathaobh go bhfuileann tú san uaigneas mar seo go Conán Maolchluasach? Caithfidh gur Dhingle rud éicint do fancy go mbeifeá deoranta maidin Bhealtaine Ronniedrúchta uainn.”

D'fhreagair Fionn:

“Ní Tochmharc atá uaim
nó cailín ' chuideodh mé
chun suan, ach fochmí a mhic,
sin uile agam ort mar éileamh.
Agus fágaim a fhachain ortsa.”

Labahir Oisín :“Ah here now Fionn, I don’t think your senses are in, in the name of all that’s Holy, in the name of JayZeus! Ní Spartanaigh sinn agus in ainm Chroim ní fhéadfainn an t-éileamh san uait riamh a shásamh”.

D'fhreagair Fionn go fileata:

“A mhac, a ghrá mo chléibh,
níor thógtha ort an stéibh
ach ná bac tóraíocht Mhéadhb
nó táinte ' Fhiannachtaigh.

Labharfad 'nois óm chroí,
ó bhuail na fochmí me,
mo bhallaibh 'tá bórrtha
is mo leathar créachta.

A mhac ná seas go glic,
ach bailigh 'mach, a phrioc
Ó thaibhreamh meadrachta
go bólaí na bhFreudach".

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????



Taibhreamh an Fhrithgoibín Éiscigh

An mhaidin chéanna níor dhúisigh an Státseirbhíseach áirithe seo le hamharscanach an lae nuair a thosaigh an coileach is an gealbhan ag giolcadh. É seo níor dhein aon nath desna gártha is níor bhraith sé na mílte móra a bhí ag béiceach is ag liúraigh ó chéadbhreacadh an bháirín go dtí gur ghlaoigh a mhaicín Broc air óir bhí an Domhnach chucu arís. Bhí mar bhéas ag an Stát searbhaoiseach seo codladh go headra agus idir eatartha bhíodh sé so-sáimhíneach snog ag taibhreamh chuige féin. Go hobann, theith an taibhreamh uaidh ach bhí an státseirbhíseach sásta leis an oscailt seanachaite, clichéite athchúrsáilte seo, óir bíonn pléisiúr sa ní atá aithnidiúil... Fiú do bhoilsc féin.

Ach nuair a deirim gur dhúisigh sé tuigfear ná fuil i gceist leis an nduaiseacht so trí chéile ach caint mheafarach. Státseirbhíseach seanabhunaithe dob ea é, an tseanamhúnla, seanaslis ón seanamhaide is ní raibh aon oidhre ar a mhaide féinig ach maidín draíochta. Caitliteach cruthanta, cráifeach, creagchréachta, críochnaithe iar-Chaitliteach dob ea é agus meas de gach sórt aige ar chraobhacha an Chonartha agus grá aige don bhfia Dolorosa, grá aige don via negativa agus grá aige don rud is seasmhaí amuigh: Viagrá. Dob é seo an chiall nár baineadh a bhóna de riamh nuair a théadh sé chun soip (nó a charbhat fiú), in ainm na Searbh aoise. Pé ar bith in Éirinn é, bhí fáinne fí cengailte den gcarbhat uime, suaitheantas a chiallaigh don saol Fódlach agus Fódanna móna eile amuigh go raibh dhá theanga féna phluic aige. Ach i dtírín deoranta a anama istigh, níor mhair ach taibhreamh aoibhinn aonchraobhíneach na haonteangachta.

Sea, bhí go maith is ní raibh an Hulk- maicín eile leis -ach buailte isteach chuige ar chiumhais na leapan nuair a bhraith sé, bhraith sé spreabhaoidí agus lagachair ag téaltú uime. Bhí cúrsa scríbhneoireachta curtha de aige sa Státsearbhais is thuig sé go maith go dtosaíonn scáil mhaith ar maidin, maireann lá nó ceithre uaire ar fhichid ar a mhéid (de réir ríleacha Claisiceacha na Seirbhíse) is tarlaíonn an t-aicsean ar aon lantán amháin. Fén dtaca seo is léir don dáil go raibh sé ag obair sa Roinn Aistriúcháin agus ana-mheas aige ar an bhFiannaíocht, Oscar an Fhiántais go háirithe. Go rí-rá-is-go-rúille-búille-mhinic bhuailtí teoiric radamandádaíoch didilí-aye-dí-déirí-óch na hÉstheticismeachteolaíochtúileacht-ness anuas mar ábhar cainte ages na héin aistreáin a bhailigh lasmuigh de Roinn an Aistrithe a bhí dí-lárnaithe ó chúl báire go lár páirce i ndeireadh na Dála a bhí suite i mBaile Ghliobach a bhí buailte go dona le Ráth Chairn agus fiabhras an dtaca úd. Chuir sé spéic ar a líon tí ó chluthaireacht na leapan amach:

“Nuair a thána don Státseirbhís an chéad lá cuireadh agallamh beirte is eagla orm is baineadh geit is bríste díom go dtí go rabhas feistithe suas go maith acu, scriosta is oiriúnach chun Seirbhíse. Dúradar liom dul ag obair dom féin sa Rinn ach ní raibh ionam corraí a thabhairt nó tábhairt fén chicken curry is dúradar liom gur fearr rith ná drochsheisreach is thuigeas go maith an stiúir a bhí fúthu agus Cór Chúil Aodha agus na gaoithe liom siar, bhaineas cor as an ngiorria is faid is a bhí seo uile ar siúl bhí ligeadóirí is casadóirí státúla ag saothrú go dtáinig casadh sa tsúgáin is thugas fém steip chun bóthair. San am san ní raibh aon chaint ar bhónaí fides nó trácht ar na sráideanna nó carbhait fiú agus chaitheas suas agus amach, gamhain is tobac, béile is éadach agus dhá lá sara bhaineas an Roinn amach in aon chor. Dob é an chéad phost a fuaireas ná obair Chléirthigh agus thugas fém’ chúramaí sa Roinn Tólamhaíochta, Cúrsaí an Lae, Reatha is Samhraidh. Chruthaíos go maith ansan agus dúradh liom an mhaidin dár gcionn ‘meacht go Cléire chun barrafeabhais a chur arm’ scileanna Cléireachais. Nuair a thána go Cléire an chéad lá bhí rud amháin ana-shuaithinseach agus thógas ceann díofa. Fáinní fí glaoití orthu rud a d’oibríos amach lá sa giomnásiam dom féin agus na fáinní fite fuinte so buailte umúmpa ar shearbhóntaigh uile an Stáit ar an oileán iathghlas san. Chuireas rugger i gcluais an bhugair a bhí suite im’ aice agus ráinig gurb é mo leathbháideoir, Balor Ó Súilamháin a bhí ann

“Cad chuige nó cad fé ndear nó cad é an chiall nó canathaobh nó cad is cúis leis na fáinní fí seo bheith fite anuas ar shearbhóntaí uile an Stáit?”

“Ceist mhaith,” uaidh “agus is léir go bhfuil aiteachas ort agus an té a fuair puinn oideachais riamh is ait leis nuair a chíonn sé nithe suaithinseacha agus is maith liom gur chuiris a leithéid de cheist chugham.”


Uaidh ansin,“ Tá scéal cloiste agam a mhíníonn an scéal seo agus d’fhéadfainn an scéal a reic chughat. I dtigh Maurice Ginné a bhíos nuair a chuala Ó Dhileagra réamhthaifeadta an scéal seo, an oíche úd i mBeithil. Gheallas ná sceithfinn choíche an scéal le duine, deoraí nó freineolaí na páirte. ...ach sin scéilín eile " ar sé, is thosaigh sé ag mogallú chun raice. “Tá Ranna uile an Stáit feicthe agam ó chédthána don oileán so ach dob é an Roinn is déine orthu san uile ná na Ranna Cainte”

“ ‘Am Briathar” a dúrt is d'fhreagair sé le caolchúiseacht an Íosánaigh.

“Ní hea a fhir mhaith... tosóm leis an intriacht mara miste leat”.
Dheasaíos “Ó!” le hionadh agus lean orm le “go maith” débhríoch, dobhriathrach.

Lean sé air ansan is dúrt

“Sea, bhíos ag obair sna Ranna Cainte um an dtaca úd. An mhaidin so ach go háirithe tháinig m’iníonacha chugham an doras isteach, iad ag pusaíl is ag prislínteacht orm agus b’éigean dom na puslaigh a chaitheamh chucu chun an t-árthach a dhíonadh (bhí m’Aintí De Louvian sa tigh lena céile Naoi ar saoire ar feadh daichead lá is oíche agus bhí faitíos uirthi ná staonfadh na gearrachoilligh den bpriocadh san choíche). Tháinig lagú ar an ngol tar éis do Joe na díle an tigh a fhágaint agus bhí chuile ainmhí beo istigh ag tuar ceatha. D’eachtraigh Clare, Shannon is Kerry an scéal a bhí léite acu ar na nuachtáin dom- scéal a tháinig díreach ó bhéal an phubail. Thángthas ar cháipéisí Stáit i mbéal an phubail taca ráiseanna na Gaillimhe (Tá nós ages na Fianna dul don Ghaillimh chun alpanna móra raice a bhailiú ann don dTaoiseach). Is léir gur thit an cháipéis airithe seo chun talún nuair a bhí Státseirbheach ag caitheamh faig dó féinig i mbéal an phubail (le tamall de bhlianta anois ní cheadaítear d’éinne tobac ná tóin a chaitheamh sa phubal... Fé their atá na nithe so.) Bheul faid is a bhí Na Fianna laistigh go griothalach ag bailiú alpanna raice don bPartalónach, bhí searbhóntaí an Stáit lasmuigh go caithiseach lena bpípeanna. Nuair a bhíonn an braon istigh fágtar an chiall amuigh agus thit an cháipéis áirithe seo chun talún. De réir na sonraí a bhí breac ar an gcáipéis bhán, bhí dlí nua le bheith i bhfeidhm san oiléan seo feasta."

“Ambaist’” uaimse go traochta mar bhí mo chodladh nach mór tithe díom. Thána an chaint seo chugham uaidh gan ró-mhoill.

“Acht Teangan an dtuigeas tú? Caighdéan Nua a bhí beartaithe ages na Fianna don dtír agus bainfeadh an Acht seo Dinglis as do Dhaingean Uí Chúis Gáire Chugat. Bhí sé beartaithe ages na Fianna óispidéil nua a bhunú ar fuaid na tíre chun an dlí seo a chur i bhfeidhm. Bheadh ortsa d’iníon Kerry d’fhágaint isteach don óisipdéal ar maidin, agus nuair a bheadh sí réidh um thráthnóna ní Kerry a bheadh a thuilleadh chughat ach í ina Ciarraíoch Mallaithe tar éis na hobráide. Ach níorbh shin í an chuid ba mheasa de mar scéal ach drochíde Clare a fágadh sínte ar fhleasc na Dromada... Cláríneach dob ea í tar éis na hobráide. Bhí sé deacair ar na turasóirí aon chiall a bhaint as na comharthaí sóirt a bhain leis an dlí seo agus dá bharra fágadh muintir Ráth Lúirc le carn mór cáise gan díol gan trácht ar Cill Liadáin nó Ceall Víta. Ach ba chuma san mar bhí dlí nua sa tír anois a bhí ullmhaithe ages na Fianna agus na ranna Cainte araon.”

Bhíos cráite aige anois agus d'fhiafraíos dó cén bhaint a bhí ages na scéalta seo uile lena chéilibh?


"De réir a chéile ‘sea tógtar na hárasáin" ar sé. Ghlan sé a sceadamán Ultach is d'fhiafraigh sé díom: "An gcualaís trácht ar an mBrúnach, fear a raibh cónaí air in Inis ‘ic Aoláin lá dár saol? Chuala tú is dócha. Bheul bhí mac aige sin agus Dómhnall a bhí air. D’imigh an mac go Meirice ar long bán ‘gus deineadh Dan Brown de thall (bhí Acht teangan i Meirice leis). Dálta mhuintir uile an oileáin chrom mo dhuine ar scríobh lá agus thána an leabhar so- Cód Dev Inste -uaidh sara raibh deireadh an lae chuige in aon chor (Deineadh The Da Vinci Code de thall, an Caighdeán is Acht teangan). Bheul anois tá seanfhocal i Meirice- chualasa féinig ar an bhfínúin é -nuair a chacann Marvin Gaye cacaid uile. B’shin nua ages na Basket cases seo leis. Baineann scéal an Bhrúnaigh le scéal an Fháinne. Tuigeadh don mBrúnach agus é ag triall go Meirice go raibh an criú ar an dramhlás agus ar an táirne chomh maith agus b’éigean dó rud éicint fónta a dhéanamh chun Fírinne an Fháinne a chumhdach.”

“Ambaiste” uaim. Is chromas aríst ar chodladh.

“Istigh sa dánlann náisiúnta tá pictiúr le Jack B. Yeats agus Men of Destiny is teideal dó. Tá an pictiúr céanna ar dheannchlúdach Chré na Cille leis. Thuig Yeats agus O’ Kine nach raibh ach aon fhírinne amháin ann sa saol Fódach agus go gcaithfí an fhírinne san a cheilt ón mórphobal. An Fhírinne Cheilteach. Bhí Jack B. Yeats cráite leis. Bhí G.B. Shaw ar an eolas fén bhFhírinne so chomh maith agus b’in an chiall a d’fhág sé alpanna móra airgid don dánlann... chun an Fhírinne Cheilteach a chumdach. Bhí Shaw tugtha don chódscríobh agus tá eochair chód an Fhírinne Cheiltigh i gceann des na ráitisí a thug Shaw uaidh agus é ag caint ar chúrsaí teangeolaíochta. D’áitigh Shaw go bhféadfaí an focal Béarla fish a litriú mar ghoti i mBéarla is mhínigh sé sin mar a leanas.


Shamhlaigh sé fuaim an f sa bhfocal fish le fuaim an –gh ag deireadh an fhocail rough... mar F a bhíonn agat i gcónaí, bíodh sé mar roughrouf agat. Ansan shamhlaigh sé fuaim an i sa bhfocal fish le fuaim an o sa bhfocal women mar I a bhíonn agat i gcónaí, bíodh sé mar womenwimen agat. Shamhlaigh sé fuaim an sh sa bhfocal fish le fuaim an -ti sa focal nation, mar Sh a bhíonn agat i gcónaí,bíodh sé ina nationnashion agat. Nuair a d’áitigh Shaw go bhféadfaí fish a litriú mar ghoti dob é a bhí ar bun aige ná daoine a chur dá dtreoir... Óir tuigeadh dóibh siúd a thuig an Fhírinne Cheilteach go bhféadfaí fish a shamhlú le fis na Gaeilge, an Bradán Fish!!!!!!!!


Dhúisigh gleo na gcomharthaí uaillbhreasa mé is chuireas an cheist chuige arís: "cén bhaint atá ag an dá scéal seo lena chéilibh?"

“ ‘Sí fírinne an scéil nach raibh Bradán Fis riamh in Éirinn. Cumadh an scéal san chun an Fhírinne Cheilteach a Cheilt ar Rangers. Burdhúch Feise, sin í an fhírinne ach deineadh san a thruailliú ‘gus deineadh Bradán Fis niamhghlan íon den mBurdhúch Feise. Sara raibh trácht ar Viagra riamh bhí an Bhurdhúch feise sa tír so agus bhí sé de theist amuigh uirthi dá mbeadh aon laoch ábalta í a ghreamú féna bhoilsc agus blúire di a ithe go mbeadh caidé éirí in airde ar a bháillíní fearga go deireadh a shaoil. Is mó laoch a d’imigh chun an bhurdhúch a ghreamú ach níor éirigh le héinne san a chur i gcrích go dtí go ndeachaigh Fionn ar thóir na Burdhúiche is ghreamigh í féna bhoilsc. Bhásaigh sí ar deireadh nuair a thosaigh Nuala á triomú lena cuid filíochta- ceird a bhí Innti trí dhúchas. Ach sara bhlais Fionn in aon chor don mBurdhúch, shleamhnaigh sé is ghreamaigh sé a ordóg inti. Agus ní ordóg na láimhe a ghreamaigh sé inti ach ordóg na coise. Ní túisce san déanta aige ná gur at a ordóg chuige amach agus bhí sé clúdaithe le fochmí mí-nádúrtha. Drochrath a leanann an té a mbaineann ball ar bith dá chorp di seachas a bhoilsc nuair ná bíonn sí cócáilte is réidh chun ite. Foilsíodh an fhírinne seo d’Fhionn ach bhí sé ró-mhall. Is bhí Fionn ciaptha, cráite, craplaithe go bhfuair sé bás fochmaitheach ar deireadh thiar thall.

'Sé freagra na ceiste ná go gcaitear na fáinní seo, toisc gurb eol do lucht a gcaite gur náire shaolta a lean marú na Burdhúiche Feise do Ghael agus a ngaolta intíre, óir dob í an bhurdhúch san a chuir deireadh le coláistí na bhFiann is filíocht na scol. An Fhírinne Cheilteach a ghlaoitear ar an bhfírínne seo agus tá an bunfhírinne náireach seo tá sé saobhaithe ag lucht an Fháinne. Is féidir stair an Fháinne a rianadh siar go hOrdóg Fhinn, toisc go dtosaíonn an focal Ordóg le “O”. Lean an “O” san mhuintir Fhinn as sin amach mar bhí Oisín is Oscar mar shliocht air agus O2-anna leotha-san mar fón póca. Ar deireadh ‘sea beartaíodh gan bacadh leis na hainmneacha céad-Óch ach go bhféadfaí Fáinne Fhinn a chaitheamh ina n-ionad. Samhlaítear an fáinne le Gaeilgeoirí ar na saolta seo ach fáinne fí is ea é sin. Agus muna gcreideann tú an scéal seo cuir ceist ar Ghaeilgeoir fáinneach ar bith mar a leanas:

Cad d’imigh ar Ordóg Fhinn? ‘gus rithfidh sé sna cosa in airde uait !

Óir ní fearann go fianaise.

Q.E.D.

Cuisle: Féile Filíochta


Beidh an Fhéile seo ar siúl i gcathair Luimnigh ón 15-18 Deireadh Fómhair 2008 agus beidh Nuala Ní Dhomhnaill agus Áine Ní Ghlinn páirteach ann chomh maith le filí aitheanta an Bhéarla. Is cosúil go mbeidh ceardlanna filíochta ar siúl sa chathair. Eolas sa bhreis ó: http://www.limerickcity.ie/

29.9.08

Féile Leabhair Pháistí Éireann



Beidh Féile Leabhair Pháistí Éireann (CBI) ar siúl an mhí seo chugainn agus beidh baill den chumann a scríobhann leabhair do pháistí páirteach ann.

Beidh Laoise Ní Chomhraí, údar Ag Taisteal le Tarlach sa tSeapáin, ag léamh i gCo. na Mí agus i Maigh Eo; beidh Eithne Ní Ghallchobhair, údar Dhá Chluas Chapaill ar Labhraí Loinseach agus Cóisir sa Choill, ag léamh i gCill Charthaigh agus beidh Meadhbh Ní Eadhra ag léamh freisin (agus ar an ábhar sin, comhghairdeachas le Meadhbh óir tá a leabhar nua Fáinne Fí Fífí ar an ngearrliosta do Ghradam Réics Carló san Oireachtas)

Eolas sa bhreis ó: http://www.childrensbooksireland.com/

Cead Cainte sa Chorr Dhubh

Bheadh míle fáilte roimh na scríbhneoirí úra a gcuid saothar a léamh ag Lá Gaeilge i mBaile Bhlainséir Dé Sathairn, an 4ú Deireadh Fómhair óna 5 i.n. ar aghaidh. Tá iliomad imeachtaí ar siúl i rith an lae agus beidh slua maith i láthair - féachaigí ar  ionad.org/ceadcainte/  

Má tá éinne agaibh saor De Sathairn, tá súil agam go bhfeicfear ann sibh!

28.9.08

Comhdháil


OLLSCOIL LUIMNIGH COLÁISTE MHUIRE GAN SMÁL
DÁIL THUAMHAN SAĺOCHT agus TEANGA NA GAEILGE Coláiste Mhuire gan Smál, Luimneach 13 & 14 Feabhra 2009

Fáilte ar leith roimh iarchéimithe

Iarrtar ar dhaoine ar spéis leo páipéar a léamh ag an nDáil teideal an pháipéir a sheoladh ROIMH Luan, 1ú de Mhí na Nollag, 2008 chuig Rúnaí na Dála, Liam Mac Peaircín. Socrófar an clár de réir na n-iarratas a gheofar roimh an lá sin agus cuirfear cách ar an eolas. 20 nóiméad ar a mhéid is ea fad an pháipéir.

Cuirtear gach comhfhreagras chuig Rúnaí na Dála: Liam Mac Peaircín Roinn na Gaeilge, Coláiste Mhuire gan Smál, Luimneach.

Guthán: 353-61-204969

25.9.08

Go dTaga do Ríocht






Beidh dráma Mhicheál Uí Chonghaile- Go dTaga do Ríocht -á léiriú ag Taibhdhearc na Gaillimhe in Amharclann Smock Alley i mBarra an Teampaill, BÁC ón Déardaoin 2ú Deireadh Fomhair go dtí 4ú Deireadh Fomhair 2008.

Teacht in inmhe Jimí, mac le Patrickín, atá mar mhír lárnach an scéil seo. Is Finné Iáivé é Patrickín agus tá a shaol tugtha go huile agus go hiomlán do scaipeadh an tsoiscéil. Cuireann creideamh a athar olc ar Jimí, áfach, ach tá faoiseamh éigin i ndán dó nuair a thosaíonn sé ag obair mar chúntóir ar chúrsa samhraidh Gaeilge. Is ansin a chastar Keith air, fear óg as Baile Átha Cliath a bhfuil suaimhneas intinne agus anama aimsithe aige i gConamara agus é faoi dhraíocht ag an gcultúr agus ag amhráin sean-nóis Johnny Bháin, uncail le Patrickín. Tá Kate, máthair Phatrickín, tagtha abhaile ar cuairt agus rún aici síocháin a dhéanamh idir í féin agus a mac, ach ní furasta ualach na croise atá á hiompar acu beirt le blianta fada a chur díobh. Lámh láidir an chreidimh atá lárnach sa bhriseadh croí seo uilig, agus ní hí an ghlúin seo amháin atá thíos leis. Agus Jimí ag teacht ar thuiscint níos fearr air féin agus ar na tionchair éagsúla a mhúnlaigh a shaol, tuigtear don lucht féachana an chumhacht mhillteach atá ag an gcreideamh, ar féidir leis an grá, an muintearas agus a thoil a cheilt ar dhuine.


Deir Míchéal féin faoin dráma:
"Dráma faoi chreideamh é seo, nó faoi chreideamh den chuid is mó. Ach ní dráma faoi aon chreideamh amháin faoi leith é, áfach, ach dráma faoi gach creideamh, is cuma cé a chum nó a cheap cibé creideamh a bhíonn i gceist. Óir, mar a deir carachtar amháin sa dráma, 'an bhfuil creideamh éicint ann nach bhfuil an chumadóireacht ina horlaí tríd?'. Feictear mar a chuaigh an creideamh i bhfeidhm ar an duine sa stair agus mar a théann sa lá atá inniu ann, ar ghreim cúil an chreidimh, ar laincisí, croimeasc is adhastar an chreidimh, ar shólás is ar dhólás an chreidimh, ar pháis, ar phian is ar shlánú an chreidimh."

Is é seo an tríú dráma de thriológ Uí Chonghaile; ba iad Cúigear Chonamara agus Jude an dá dhráma eile. Cliar den chéad scoth atá curtha le chéile ag an stiúrthóir, Brendan Murray, don dráma – Seán Ó Coistealbha, Pádraic Ó Tuairisg, Peadar Ó Treasaigh, Mairéad Ní Ghallchóir agus Shaun Dunne.
Beidh Go dTaga do Ríocht á léiriú in Amharclann Smock Alley, Exchange St. Lower, Barra an Teampaill, B.Á.C ó Déardaoin 2ú Deireadh Fomhair go Dé Sathairn 4ú Deireadh Fomhair ag 8.00 i.n. Beidh matinee ar an Déardaoin agus Aoine ag 2.00 i.n. Is féidir ticéid a chur in áirithe agus tuilleadh eolais a fháil ach glaoch ar Áine Ní Chuaig i dTaibhdhearc na Gaillimhe (091) 562024.
Go dTaga do Ríocht
Le Micheál Ó Conghaile
in Amharclann Smock Alley,
Exchange St. Lower, Barra an Teampaill, B.Á.C
2 Deireadh Fomhair – 4 Deireadh Fomhair ag a 8.00 i.n.
Ticéidí: €15 / €10 / €8 (ráta do ghrúpaí)

24.9.08

Ceardlann scríbhneoireachta!

Tá Cló Iar-Chonnachta, i gcomhar le Bord na Leabhar Gaeilge/Foras na Gaeilge, ag reáchtáil ceardlann náisiúnta do scríbhneoirí próis i gConamara idir an 14–16 de Shamhain.

Beidh an cheardlann dírithe ar scríbhneoirí óga/nua den chuid is mó, nach bhfuil aon leabhar foilsithe fós acu ach a léiríonn cumas scríbhneoireachta. Tabharfar áit ar an gceardlann freisin, áfach, do dhornán scríbhneoirí aitheanta, rud a rachaidh chun leas na scríbhneoirí óga/nua.

Tugtar cuireadh, mar sin, do scríbhneoirí ar mhaith leo a bheith páirteach sa cheardlann sampla dá saothar, gearrscéal nó mír as úrscéal (úrscéalta do dhéagóirí san áireamh), a sheoladh chuig Eagarthóir Litríochta Chló Iar-Chonnachta chun iad a mheas. Roghnófar na saothair is feiliúnaí agus déanfar iad a phlé ag an gceardlann. Seolfar saothar gach scríbhneora chuig gach iarrthóir (a bheidh ag freastal ar an gceardlann) roimh ré ionas go mbeadh deis acu iad a léamh roimhe. Tríd an modh oibre seo beidh na hiarrthóirí ar fad in ann páirt ghníomhach a ghlacadh sna ceardlanna, agus foghlaim ó scríbhneoirí eile chun barr feabhais a chur ar a saothar féin.

Ceardlann deireadh seachtaine i nGaeltacht Chonamara a bheidh i gceist. Cuirfear lóistín agus béilí ar fáil do na hiarrthóirí a roghnófar, ach beidh siad freagrach as a gcuid costas taistil féin.

Sprioclá d'iarratais: 31 Deireadh Fómhair 2008

Stiúrthóirí na Ceardlainne
Éilís Ní Dhuibhne
Is as Baile Átha Cliath d'Éilís Ní Dhuibhne. Tá úrscéalta, gearrscéalta agus drámaí scríofa aici, i mBéarla agus i nGaeilge. Ar na húrscéalta atá scríofa aici tá, Hurlamboc (2006) agus Cailíní Beaga Ghleann na mBláth (2003). Is é an t-úrscéal, Dún an Airgid (2008), an saothar Gaeilge is déanaí uaithi.

Micheál Ó Conghaile
Is as Ceantar na nOileán i gConamara do Mhicheál Ó Conghaile. Tá filíocht, gearr-scéalta, úrscéal agus drámaí scríofa aige mar aon le haistriúcháin. Sa bhliain 1985 bhunaigh sé an comhlacht foilsitheoireachta Cló Iar-Chonnachta. Is iad Jude (2007), The Connemara Five (2006), agus Go dTaga do Ríocht (2008), trí dhráma, na saothair is déanaí uaidh.

Má tá suim agat bheith páirteach ann, seol isteach an fhoirm iarratais agus í comhlíonta, mar aon leis an mír shamplach scríbhneoireachta, roimh 31 Deireadh Fómhair sa phost chuig:

An tEagarthóir Cúnta Litríochta, Cló Iar-Chonnachta, Indreabhán, Conamara, Co. na Gaillimhe,nó ar ríomhphost chuig: donall@cic.ie

Tuilleadh eolais:Dónall Mac MurchaidhCló Iar-ChonnachtaIndreabhánConamaraCo. na GaillimheGuthán: (091) 593307 Facs: (091) 593362 Ríomhphost: donall@cic.ie
Nó féach sa suíomh idirlíon www.cic.ie

Seoladh Blaiseadh Pinn

Tógadh an grianghraf seo ag seoladh Blaiseadh Pinn sa Winding Stair Bookshop aréir. Ba mhaith leis an gcumann buíochas a ghabháil le Seán Ó Cearnaigh (Cois Life), Liam Carson (IMRAM) agus an Dr. Máirín Nic Eoin (aoichainteoir na hoíche) chomh maith le foireann an Winding Stair Bookshop. Ó chlé: Majella McDonnell; Ríona Nic Congáil; Seán Ó Cearnaigh; Liam Carson; Scott de Buitléir; Caitríona Ní Chléircín; Máirín Nic Eoin

23.9.08

Dánta Cathracha

Caitríona Ní Chléirchín

Dánta Cathracha

Ciúnas na Cathrach

Tá an chathair ag lonrú
Amuigh ansin
Sa dorchadas
I bhfad uainn
Ag criostalú.

Ní-ná-ní-ná-ní-ná
I bhfad uainn.

Féachaim amach san oíche
Ag iarraidh teacht a fhad leat
Is tá sé fuar fuar fuar.


Nóiméad ar maidin

Boladh na hiarnála
Ar maidin, i d’árasán
I gcé Hanover.

Tusa, i do sheasamh ansin ag an mbord
ag smúdáil
do léine glan, don obair
Is mé ag amharc ort.

Gluaiseann an t-iarann go mall
thar an éadach
is dírítear gach roc ann.

Tá súil agam
go mbeidh
rudaí eadrainn
chomh réidh sin, a stór.

Café Java Eanáir 2008

Tá muid ciúin, a stór
Ar maidin,
Ag bricfeasta
I gCafé Java.

Léann tú an páipéar
Is doirtim an tae.

Tagann corrfhocal
Corrcheist.
Bímid ag gáire
Faoi rud inteacht.

Ón fhuinneog, feicimid
An cruth ata ar an lá
Is an ghaoth ag bogadh
Ar an uisce

Mar thuar ar a bhfuil
Romhainn.

22.9.08

Oíche an Chultúir 2008


Seo grianghraf de scríbhneoirí úra na Gaeilge agus an Bhéarla le linn Oíche an Chultúir. Ba mhaith linn buíochas a ghabháil le Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath agus le hAlastair Smeaton ach go háirithe.

21.9.08

Saothar na mBall




Tréaslaíonn Cumann na Scríbhneoirí Úra le hAilbhe Ní Ghearbhuigh agus Simon Ó Faoláin. Seoladh Péacadh, cnuasach filíochta Ailbhe an tseachtain seo caite, chomh maith le Anam Mhadra ó pheann Simon.

Seoladh Blaiseadh Pinn

Foilseoidh Cois Life Blaiseadh Pinn an chéad díolaim de shaothar bhaill an chumainn seo ar an Mairt, 23 Meán Fómhair, 6.30pm sa Winding Stair Bookshop i mBaile Átha Cliath agus beidh an Dr. Máirín Nic Eoin i láthair chun Blaiseadh Pinn a sheoladh.
Tá an fhilíocht chomhaimseartha agus gearrscéalta mar chuid lárnach den bhlaiseadh seo cumtha ag Ailbhe Ní Ghearbhuigh, Scott de Buitléir, Caitríona Ní Chléircín, Deirdre Ní Chonghaile, Simon Ó Faoláin, Majella McDonnell agus Muiris Ó Meara.

Bígí ann!

20.9.08

Comhghairdeachas!


Comhghairdeachas ó chroí le baill an chumainn a ghlac páirt in imeachtaí oíche an chultúir aréir. Bhí Ailbhe Ní Ghearbhaigh, Caitríona Ní Chléirchín, Laoise Ní Chomhraí, Majella McDonnell, Ríona Nic Congáil, Ruth Nic Giolla Iasachta agus Scott de Buitléir ina measc, chomh maith le mic léinn ón Oscar Wilde Centre for Irish Writing i gColáiste na Tríonóide. Bhí an-oíche acu!

19.9.08

Agallamh Na Míosa

Simon Ó Faoláin faoi agallamh ag Majella McDonnell

Rugadh Simon Ó Faoláin i mBaile Atha Cliath, ach tógadh in Iarthar Dhuibhneach é. Seandálaí gairmiúil is ea é, agus tá cúpla leabhar seandálaíochta scríofa nó comhscríofa aige. Tá tréimhsí caite aige i nGaillimh, sa Bhreatain Bheag, ar Oileán Acla agus i gCorcaigh, ach tá sé lonnaithe anois in Iarthar Dhuibhneach arís. Díreach an Satharn seo caite, seoladh an leabhar deireanach filíochta leis, Anam Mhadra ... agus comhghairdeachas mór leis as sin!


1. Cad as duit?
Rugadh mé i mBaile Átha Cliath agus bhíos ann go rabhas tuairim is seacht mbliain d’aois nuair a bhogamar síos go Chorca Dhuibhne.

2. Cad í an chuimhne is faide siar atá agat ó laethanta d'óige?
N’fheadar. An rud is sia siar gur féidir liom dáta a chur leis ná lá baiste mo dhriotháir nuair a bhíos féinig trí bhliain d’aois. Seans go bhfuil chuid dem’ chuimhní níos sine ná san ach n’fhéadfann a rá.

3. An raibh múinteoir scoile agat a chuaigh go mór i bhfeidhm ort ag pointe ar bith?
Bhí cuid agu maith, cuid acu olc, sciar mhaith den dá dream b’alcólaigh iad. Ní dóigh liom gur dhéanadar aon cheann acu mo bheatha a mhúnlú ar aon slí suaithinseach.

4. Cén chaoi ar chuir tú spéis san fhilíocht?
Bhí suim agam riamh ann, ach gan aon nós dáiríre agam tabhairt fé. Thiteas isteach ann de thaisme agus táim i súil ribe ann feasta, ní foláir.

5. Cé hé nó hí an file is fearr leat i dteanga na Gaeilge?
Ní féidir liom ceann amháin a lua. I measc iadsan gur mhaith liom [gan aon ord orthu]: Seán Clárach Mac Dónaill, Biddy Jenkinson, Colm Breathnach, Gréagóir Ó Dúill, Aogán Ó Rathaille, Eoghan Rua Ó Súilleabhán, Eibhlín Dhubh Ní Chonaill, Séamas Dall Mac Cuarta, Mícheál Ó hAirtnéide, Pádraig de Brún [dá aistriúchán den Odaisé] Tomás Mac Siomóin agus a thuilleadh eile nach iad.

6. Céard a tharraingíonn i dtreo na filíochta tú seachas foirmeacha eile scríbhneoireachta?
Gontacht, indíreacht, céard, oiriúint, agus rudaí eile nach iad nach bhféadfann mo mhéar a leagadh orthu.

7. Cén chomhairle a chuirfeá ar dhuine ag scríobh filíochta den chéad uair?
Bí craosach ag léamh méid abhalmhór den teanga a mbeir ag úsáid chun scríobh. Tá sé seo níos tabhachtaí ó thaobh na Gaolainne mar is beag duine a bhféadfadh a bheith báite ann in Éireann sa lá inniumh, faraor. Caithfidh scríobh agus léamh dul ar aigheadh lena chéile i gconaí nó tá fuar agat!

8. Cá bhfaca tú do chuid saothair i gcló den chéad uair?
I Feasta. Bhí sé umm…am éigint i 2001 nó 2002 is dócha. Dán darbh ainm dó Dianseanchas.

9. I measc do chuid dánta, an bhfuil ceann ar bith a sheasann amach duit féin? Má tá, cén téama atá bainteach leis?
Bhuel, bíonn, ach aithríonn sé ó am go chéile. Ní luafaidh mé ceann anso mar is dócha go mbeidh an scéal aithruithe fén am a dtéann seo ar an mblag!

10. Cén áit is mó a fhaigheann tú inspioráid le haghaidh do chuid scríbhneoireachta?
Táim sean-fhaiseanta den méid is gur minic a dtagann smaoineamh maith chugham ar cnoc. Geobham ionspioráid ó rudaí a léim chomh maith, níos minice ó fíorscéalta ná ficsean.

11. An gcasann tú ceol?
Canaim cuid mhaith – sean-nós agus amhráin traidisiúnta i mBéarla leis. Chleachtas an ngiotar clasaiceach nuair a bhíos im’ dhéagóir agus im fichidí ach scoireas uaidh toisc gur bhraitheas ná rabhas ag tabhairt an am cuí dó.

12. Céard é an scannán is mó a chuaigh i gcion ort go dtí seo?
N’fheadar, ní thagann aon ceann chugham. Is dócha nach duine mór scannáin mé chomh fada is cé go mbainim sult astu agus glacaim leo [nó cuid acu ar aon nós] mar ealaín, is níos mó de mheilt aimsire iad domsa nuair atá mo chloigeann traochta. Lorgaim scamhard intinne i leabhartha nó ceol don gcuid is mó.

13. Cén t-aisteoir Hollywood a roghnófá chun scéal do bheatha a léiriú ar an scáileán mór?
Hmm… Cé a dhéanainn guth an Diabhal Tasmánach sna chartúnacha?

14. Cá dtéann tú ar saoire?
Bhíos sa Tuirc agus i gCuba le bliain anuas. Níl aon áit a mbím ag trialladh thar n-ais ann go minic, seachas b’fhéidir Albain. Tá rud ar leith fé Albain, tá an áilleacht chomh mhealltach ach tá an sochaí lúbtha chomh fada san as a riocht ag forsaí na staire [ní luaim aon dream nó cine anso tás agat, ní bheadh sé PC].

15. Céard é an rud is fearr/is fuath leat faoin tír seo?
B’fhearr liom gan dul ann…

16. Cén t-údar is mó a thaitníonn leat sa Bhéarla?
Aríst gan ord ná cuimsitheacht. Filíocht – W.B. Yeats, Ted Hughes, R.S. Thomas, Wilfred Owen, Siegfried Sassoon, Gwyneth Lewis, Paddy Bushe. Prós – Brian Ó Nualláin, Alastair McLeod, John McGahern, Ernest Hemingway, Norman Mailer.

19. An bhfuil muinín agat as polaiteoirí na tíre?
Níl. Seachas b’fhéidir Joe Higgins.

20. An imríonn tú spórt?
Fé láthair, ní imrím. Bhíodh iomáint á imirt agam ach táim éirithe as. Chaitheas seal ag plé le pionnsaíocht nuair a bhíos thall sa Bhreatain Beag agus thaithin sé sin liom. Bhíos ag plé le Aikido, Ju Jitsu, Kung Fu agus Karate ag amanna éagsúla leis.

21. An dtaitníonn an Teilifís Réaltachta leat?
Molaim duit féachaint ar mo dhán in eagrán na míosa seo chaite de Feasta chun freagra a fháil ar an gceist seo!

22. An bhfuil ainmhithe agat sa bhaile?
Tá, dhá chat agus táim díreach théis cúig chearc a fháil chun go mbeidh gugaí úr agam don mbricfeasta!

23. An bhfuil spéis agat i gcúrsaí timpeallachta?
Tá. Is breá liom áiteanna fiáine agus téann sé géar orm broiceadh leis an saol cathrach. Is dócha go bhfuil tírdreach agus dúlra ana-léidir mar théamaí, nó meafair, im’ fhilíocht leis.

24. An gcuireann tú feisteas ort go fóill ar Oíche Shamhna?
Ní déanaim, ach Lá an Dreoilín, sin scéal eile!

25. An fearr leat dul i mbun pinn ar maidin, um thráthnóna nó san oíche, i gcoitinne?
Ar maidin de ghnáth, bíonn m’intinn níos géire agus an fuinneamh cruthaitheach níos láidire is dócha.



Ménage à Trois

Sínte leis an té dar thugas gean,
Sínte siar go súgach.
Iarracht díriú air
is air amháin
is fanacht socair
sa chaidreamh,
sa chraiceann,
sa mheandar,
sa mheadaracht.

Cuimhním ar an té atá lem’ thaobh go crua,
Ach taobhaíonn taibhse mé is leanann air gan trua,
ag sleamhnú isteach is amach,
isteach,
amach,
as mo chuid smaointe,
cé nár fearadh fáilte roimhe.

Is gach uair dá gcuirim ruaig air -
Filleann, filleann, filleann.
Ag bothántaíocht im’ mheabhair.
Níos mealltaí ar chuile chuairt.

D’íobair mé mo cholainn nocht do neach nárbh Dia é,
Ghabh mo cheann ar seachrán chuig fear nár shantaigh mé,
Scaradh croí is creat, luí triúr i leaba beirte -
Triúir a chuir go trom ar chlúmh mo choinsiasa.


le Leannán le Locht

17.9.08

Scríbhneoirí Úra á lorg ag Nós*

Mura bhfuil tú ar an eolas faoin iris nua seo ar an idirlíon, téigh chuig: http://www.nosmag.com/

Beidh an gnáthmheascán iontach de cheol, scannáin, teicneolaíocht, dearadh, collaíocht, cúrsaí reatha agus eile sa chéad eagrán eile ach, chomh maith leis sin, beidh rud nó dhó as an úr le léamh, an rannóg nua I bPrionta san áireamh. Díreoidh an rannóg seo ar ach rud a chuirtear i bprionta - leabhair, póstaeir, cártaí srl. - agus chun cur leis an iris tá muid ag iarraidh deis a thabhairt do scríbhneoirí úra theacht ar bord linn. Má tá spéis agat ailt a chur ar fáil do nós* - léirmheasanna litríochta, ceoil nó eile - díreach seol rphost chuig eolas@nosmag.com

16.9.08

Ceardlanna Scríbhneoireachta

Ceardlanna Scríbhneoireachta —
Stiúrthóirí - Pádraig Ó Snodaigh, foilsitheoir, file, staraí
- Mícheál Ó Ruairc, file agus gearrscéalaí,
- & Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir Feasta

Satharn, 4 Deireadh Fómhair 2008Áras na nGael,45 Sráid Doiminic, Gaillimh agus
Satharn, 29 Samhain 2008 Club an Chonartha,6 Sráid Fhearchair, Baile Átha Cliath 2

Am: 10.30a.m. – 1.00p.m. & 2.30p.m. – 5.00p.m.

Táille Cláraithe 20 euro. Mic Léinn 5 euro.(Lón san áireamh sa táille. Uaslíon rannpháirtithe 12).

Cóipeanna den saothar is mian leat a phlé,dánta, gearrscéal, giota d’úrscéal, dráma nó eile, go dtí:
(A)43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí,

agus/ nó seol ar aghaidh go dtí:

(B) Pádraig Ó Snodaigh, Tig Bhríde, 91 Bóthar Bhinn Éadair,Páirc na bhFianna, Binn Éadair, Baile Átha Cliath 13.

Coimeád bunchóip duit féin. Ar mhaithe lena gcóipeáil don lá, is cúnamh mór éna saothair a fháil tríd an ríomhphost @ feasta@eircom.net

15.9.08

Seoladh Leabhair: Péacadh

Beidh oíche mhór ceoil agus filíochta ar siúl i dteach tábhairne Toner's ar shráid Bhagóid ar an gCéadaoin beag seo- an 17ú lá de Mheán Fómhair -mar a ndéanfaidh Cathal Portéir céadchnuasach filíochta dar teideal 'Péacadh' le hAilbhe Ní Ghearbhuigh a sheoladh.

Rugadh agus tógadh Ailbhe Ní Ghearbhuigh i dTrá Lí agus tá tréimhsí caite aici ag múineadh sa bhFrainc agus chaith sí seal bliana anuraidh ar scoláireacht Fullbright ag teagasc na Gaeilge i Nua Eabhrac. Bhronn an chomhairle ealaíona sparántacht uirthi agus tá toradh na sparántachta san le feiscint anois sa chéad chnuasach seo óna peann.

Tosóidh na himeachtaí i dTigh Tomer's ar shráid Bagóid ag a 7 an Chéadaoin beag seo agus is iad Ailbhe Ní Ghearrbhuigh, Aifric Mac Aodha agus Ceaití Ní Bheildiúin a bheidh ag soláthar filíochta agus beidh Róisín Elsafty ag soláthar ceoil.

Bígí ann.