20.12.09

Ag Taisteal le Tarlach sa Pholainn

Comhghairdeachas le Laoise Ní Chomhraí, duine de na scríbhneoirí úra, a d’fhoilsigh a leabhar nua do pháistí, Ag Taisteal le Tarlach sa Pholainn, le déanaí.

Is leabhar taistil don aos óg é seo. Ar a shlí chun na Polainne atá Tarlach an uair seo in éineacht lena chara ón bPolainn. Bhí San Nioclás an-chineálta i mbliana nuair a thug sé dhá thicéad fillte chucu. Tá sé i gceist ag an mbeirt an Nollaig a chaitheamh sa Pholainn, agus a ghabháil ag sciáil agus ag spaisteoireacht. Tá Tarlach ag tnúth le bia na Polainne a bhlaiseadh, agus le dul i ngleic leis an bPolainnis freisin, ar ndóigh.

Bileog oibre & tuilleadh eolais ar fáil: www.agtaistealletarlach.com

10.12.09

An Gael - Tá Eagrán an Gheimhridh Ann!

Dírítear go háirithe ar Ghleann Cholm Cille agus Oideas Gael san eagrán seo. Tá lámhscríbhinn ann ón naoú haois déag agus tuairiscí ar na scoileanna Gaeilge sa tuaisceart ó na 1940í, freisin. Seo an clár:

Eagarfhocal
Turas go Gleann Cholm Cille le Gearóid Ó hAnnaidh
An Kevin Myers Sin le Séamas Ó Neachtain
Dánta le Bernard De Brún
Trasna na dTonnta – Dul Siar, Dul Siar le Liam Ó Cuinneagáin
Lámhscríbhínní Gaeilge i Meiriceá leis an Dr. Séamus Ó Diollúin
Dánta le James Lawless
I gCuimhne an tSiopadóra le hÁine Durkin
Seanchas le Gearóid Ó Ceallaigh
Dánta le Séamas Ó Neachtain
Fonn an Phíobaire le Lugh DePaor
Ar Ais Ar Scoil! le Seán Ó Riain
Ón Anallód

Tá gach rud ar magcloud.com ar lascaine faoi láthair. Bíonn na sean-eagráin ar fáil i gcónaí, freisin. Is féidir iad a fheiscint is a scrúdú (ach go bhfuil siad beag) ar an suíomh.

Scríobh chugainn ag angael@optonline.net mura bhfuil sé ar fáil mar a bhfuil tú.

Tá sé in am ábhar nua a bhailiú don chéad cheann eile, má tá an fonn ort scríobh! Seo treoracha dár scríbhneoirí.

12.11.09

Turais Samhlaíochta

Bígí linn ar an 25 Samhain
nuair a chuirfidh Nuala Ní Dhomhnaill
an Ghlúin Úr de Scríbhneoirí na Gaeilge
i láthair
i gColáiste Phádraig, Droim Conrach.
Beidh Féile, Fonn agus Filíocht
mar chuid den ócáid mhór seo.

Am: 6:30 i.n. - 9 i.n.
Dáta: 25 Samhain.
Áit: Coláiste Phádraig, Droim Conrach, BÁC.
Seomra: An Seomra Caidrimh, D110.
Fáilte roimh chách!

20.10.09

An Gael - Fomhar 2009

Tá an t-eagrán nua ar fáil ar fud an domhain (go háirithe in Éirinn) anois, ó litriocht.com.

Bíonn na sean-eagráin (nua) ar fáil uainne agus ag http://www.magcloud.com/.

Má tá suim ag éinne bheith ina dháileoir eile dúinn, tá lascaine 25% ar fáil ar 20 cóip.

Bímid ag lorg ábhair nua i gcónaí, agus táimid ag ullmhú an chéad eagrán eile. Seol rud ar bith chugainn ag angael@optonline.net. Seo na treoracha dár scríbhneoirí.

Tá fógraíocht le ceannach san iris, má tá suim ag éinne. Scríobh chugainn chun na sonraí a fháil.

Sea, táimid fós ann, ach ní neart go cur le chéile!

Seo clár an eagráin seo:

  • Eagarfhocal le Séamas Ó Neachtain
  • Tús Nua do An Gael le Tomás Ó Dubhagáin
  • Dánta le hÁine Durkin
  • M’Athair Mór le Proinsias Mac a’ Bhaird
  • Dánta le Séamas Ó Súilleabháin
  • Scairt na Réalta le Panu Petteri Höglund
  • Dánta le Tim Quinlan
  • Fonn an Phíobaire le Lugh DePaor
  • Seanchas le Gearóid Ó Ceallaigh
  • Dán le Réamonn Ó Cléirigh
  • Dán le Ciarán O’Rourke
  • Tuairisc Ó Cheanada
  • Dánta le Bernard DeBrún
  • I ndilchuimhne ar Ghearóid Tóibín
  • Ón Anallód

19.10.09

Ceardlann Scríbhneoireachta le Nuala Ní Dhomhnaill

Tá Áras na Scríbhneoirí, Cearnóg Parnell, Baile Átha Cliath ag reáchtáil gearrchúrsa i scríbhneoireacht chruthaitheach na Gaeilge idir phrós agus fhilíocht. Beidh an file mór le rá, Nuala Ní Dhomhnaill ag stiúradh na ceardlainne. Beidh an cúrsa seo dírithe ar dhaoine atá ag tabhairt faoin scríbhneoireacht don chéad uair.
Cuirfear tús leis an gcúrsa idir 16 Deireadh Fómhair agus leanfaidh sé go dtí 20 Samhain 2009.
Is idir a 1.30-3.00 p.m. a bheidh an cúrsa ar siúl gach Aoine sa tréimhse sin. Gearrfar táille €80 ar rannpháirtithe an chúrsa.
Ní gá go mbeadh ardlíofacht sa Ghaeilge ag rannpháirtithe ach go mbeadh Gaeilge scoile acu.
Tuilleadh eolais ar fáil ó Áras na Scríbhneoirí: irishwriterscentre@gmail.com

15.10.09

Caith Vóta ar son na Gaeilge

Caith do Vóta ar son (nó i gcoinne) na Gaeilge @ http://www.irishtimes.com/polls/

Ceist:

Do you agree with the requirement to translate official and Government documents into Irish?

Is ceart an-bhunúsach ar fad é seo don uile Éireannach agus go háirithe do shaoránaigh na Poblachta Éireannaí. Tá áit shonraitheach ag an nGaeilge i mBunreacht na Poblachta agus más é an bunreacht bunchloch ídé-eolaíoch na tíre- téacs ina ndeintear coimriú ar phríomhluachanna phobal na tíre sin -bheul tá sé ar cheann de na cearta is bunúsaí ag saoránach ar bith sa Phoblacht go mbeadh sé d'oibleagáid ar an Stát doiciméid a chur ar fáil dó i nGaeilge nó i mBéarla. Tá an ceart sin dlite dúinn mar mhionphobal Éireannach a bhfuil tábhacht náisiúnta againn.

Má táthar tar éis na luachanna sin sa Bhunreacht (ar spriocanna náisiúnta iad) a athrú, bheul is léir nach bhfuil an Tíogar Ceilteach marbh ná baol air agus is léir leis gurbh í an oidhreacht is mó a d'fhág sé (nó sí ambaist) againn mar Éireannaigh ná na luachanna bunsifíneacha ar deineadh ceiliúradh orthu nuair a bhí an Tíogar céanna i mbarra sláinte agus réime : féinspéis agus dúspéis i gcruinniú maoine, easpa eitice sa tsaol poiblí, éidreoir beartasaíochta poiblí agus indibhidiúlacht gan indibhidiúlachas.

Seanargóint le meigeall uirthi is ea í seo faoin dtráth seo. Go bunúsach is í éirim na hargóna ná "cad is fiú an Ghaeilge?"

Ní foláir a bheachtú anseo gurbh é an t-airgeadra fiúntais a ndeintear tagairt dó (faoi cheilt) sa cheist seo ná an tslat tomhais eacnamaíoch .i. an fiú euro rua an Ghaeilge a chur chun cinn sa lá atá inniu ann?

Agus go bunúsach is é an freagra a sholáthraítear ar an gceist san ná nach fiú. Níl airgead ná brabús sa Ghaeilge. Ní earra idirnáisúnta í ar féidir díol leo siúd a cheannaíonn earraí ar an idirlíon mar shampla. Níl airgead sa Ghaeilge ergo níl fiúntas inti.

Ní fiú.

Q.E.D.

Nó rud éigin mar sin... ach nílim ró-chinnte mar is baolach nach raibh agamsa riamh mar shlat tomhais d'fhonn fiúntas na Gaeilge im' shaol pearsanta is poiblí a thomhas ná slat tomhais féiniúlachta.

Níl airgead ar bith sa bhféiniúlacht. Dealródh.

Ní fiú féiniúlacht.

Q.E.D.

Ach féach anois, nuair a thiteann an tóin amach as bríste ídé-eolaíocha na gCeltic Cubs agus go bhfeictear dóibh go rabhadar mícheart agus an cac ar fua na mias, ní féidir leo sin a admháil dubh , bán nó riabhach. Agus mar thoradh ar seo samhlaítear dóibh go gcaithfear tabhairt faoi na bunphrionsabal ar tógadh an Stát seo orthu an athuair d'fhonn éidreoir na halcyon cocaine days a cheilt.

Agus nach mbíonn an Ghaeilge i gcónaí oiriúnach acu chuige sin?


Tá rudaí níos buaine, áfach, ná maoin an tsaoil. Ar cheann de na rudaí sin is ea a lárnaí is a bhí is atá an Ghaeilge (mar ídéal agus mar sprioc) i saol poiblí na tíre seo ó thosach. Ídéal ab ea é seo atáthar ag cur i gcrích i gcónaí. Ídéal a samhlaíodh a bheadh mar mheá i gcoinne an chuid ba mheasa de luachanna an mhargaidh agus an saol a tháinig fairis.

Bunluach ar féidir linn tógaint air i gcónaí is ea an Ghaeilge, go háirithe anois nuair is léir nach raibh sa tógáil tógálach a thit amach (agus as a chéile) sa tír seo, ní raibh sa mhéid sin ach aisling mheabhail.

Ní féidir luachanna a dhíol. Ní fiú luachanna. Ní fiú an Ghaeilge.
Q.E.D.
R.I.P.


Muiris Ó Meara

Fógra ó Ghaelphort

Tá an Geimhreadh buailte linn faoi dheireadh agus táimid fad ag iarraidh éalú isteach ó fhuacht na n-oícheanta seo.

Tá ócáid dheas á reáchtáil ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge i gcomhair le Poetry Ireland ar an 16 Deireadh Fómhair áit a mbeidh duine ábalta a bheith te teolaí agus cultúrtha ag an am céanna. Beidh na filí Áine Ní Ghlinn agus Aifric Mac Aodha ag léamh a gcuid filíochta ag ‘Cois Teallaigh’ , Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge ar an oíche úd ag 8i.n.
Is bean ghnóthach í Áine Ní Ghlinn a bhfuil am caite aici ag obair mar léachtóir, iriseoir agus scríbhneoir i measc rudaí eile. Le cúpla bliain anuas theastaigh uaithi níos mó ama a chaitheamh ag scríobh, áfach, agus faoi láthair tá sí obair ar leabhair do pháistí agus ar chnuasaigh nua filíochta.

Oibríonn sí freisin mar scríbhneoir cónaithe le roinnt gaelscoileanna i mBaile Átha Cliath ar scéim a bhunaigh sí féin agus atá maoinithe ag Foras na Gaeilge. Anois is arís déanann sí scripteanna a scríobh do Ros na Rún, TG4. Tá Aifric díreach fillte ar ais ar Éirinn ó bheith ar Thuras na bhfilí in Albain áit a raibh tóir mhór ar a cuid filíochta. Foilseofar an chéad chnuasach le Aifric go luath.
Tá dánta dá cuid i gcló in irisí go leor, Poetry Ireland, Innti agus Bliainiris ina measc. Is iomaí duais atá gnóthaithe aici as a cuid filíochta agus bronnadh dámhachtain de chuid na Comhairle Ealaíon uirthi le déanaí. Beidh an bheirt bhan mhisniúil seo le feiceáil ar an 16 Deireadh Fómhair ag 8i.n. ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge.
Is oíche aoibhinn a bheidh anseo cois teallaigh.
Buailigí isteach!
Tuilleadh eolais: Síle Ní Chatháin, sile@comhdhail.ie, 016794780

Muiris Ó Meara
Dealraíonn sé go bhfuil TG4 tar éis comórtas nua do script teilifíse a fhógairt. Údar is teideal don gcomórtas nuafhógartha seo. Fuaireas ríomhphost an lá faoi dheireadh ó scríbhneoir aitheanta- Philip Cummings -agus b'é éirim a ríomhphoist ná nach raibh sa chomórtas seo trí chéile ach 'bréagchomórtas'.
Canathaobh? Ar an ábhar nach mbeidh íocaíocht ar bith ann don 6 script a roghnaítear. Dar le Cummings:

"Seo iarracht eile ó TG4 6 chlár teilfíse a fháil saor in aisce - .i. gan na scríbhneoirí a íoc.
Fiosraigh mé an scéal leo agus dúradh liom nach raibh airgead ar bith i gceist, ach comórtas a bhí ann le do script a fháil léirithe ar an teilifís. Whoopee- doo!


Cuimhnigh, má thoileann tú do shaothar a thabhairt do dhream ar bith saor in aisce, tá tú ag déanamh feall ar gach scríbhneoir gairmiúil atá ag iarraidh a bheatha a thabhairt isteach ar an scríbhneoireacht."

Go raibh maith agat as an dteachtaireacht seo a Philip. N'fheadair an aontaíonn na scríbhneoirí úra eile leat ach is cinnte go dtuigim agus go dtacaím lena bhfuil ráite agat thuas.

Muiris Ó Meara

12.10.09

Ceardlann Scríbhneoireachta

Áras na nGael, Sráid Doiminic, Gaillimh
Satharn, 7 Samhain 2009
10.30a.m. – 5.00p.m.
Le cúnamh ó Foras na Gaeilge, beidh an chéad cheardlann lae eile ar siúl in Áras na nGael, Sráid Doiminic, Gaillimh, ag na Scríbhneoirí Gaeilge, ar an Satharn, 7 Samhain: 10.30a.m. go dtí 5.00p.m. mar is gnách.
Chun gur féidir plé níos fearr agus níos mine a dhéanamh ar scríbhneoireacht na rannpháirtithe, teorainneofar a líon do naonúr. (7 ionad fágtha faoin am seo).
Táille cláraithe 20 euro, mic léinn 5 euro, lón san áireamh sa táille, 1.00p.m. – 2.15p.m.
N.B. Cóipeanna den saothar atá le plé: 3 dhán nó 2,500 focal de ghearrscéal, úrscéal, dráma nó eile, go dtí: 43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí.
Mar ríomhphost is ansa linn a leithéid a fháil ag: feasta@eircom.net
Stiúrthóirí ceardlainne: Pádraig Ó Snodaigh, file & staraí, Mícheál Ó Ruairc, úrscéalaí & Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir FEASTA.
Ba mhaith suimiú gearr ar struchtúr an úrscéil / dráma a bheith leis an ngiota féin, i dtreo gur féidir an t-iomlán a sheoladh thart ar na rannpháirtithe tamall maith roimh lá na ceardlainne féin.
Pádraig Mac Fhearghusa, 43 Na Cluainte, Trá Lí feasta@eircom.net

26.9.09

Tuairisc ar Oíche an Chultúir

D’éirigh go hiontach le hOíche an Chultúir aréir agus bhí an-oíche againn i Leabharlann na Cathrach, Sráid na bPiarsach, BÁC. Bhí Scott de Buitléir, Caitríona Ní Chléirchín, Liam Mac Amhlaigh, Rachel Ní Fhionnáin agus Ríona Nic Congáil ó Chumann Scríbhneoirí Úra na Gaeilge ag léamh as a saothair, chomh maith le mic léinn ón Oscar Wilde Centre for Irish Writing, Coláiste na Tríonóide. Chuir na ceoltóirí go mór leis an atmaisféar: mic léinn ó Cheol-Acadamh Ríoga na hÉireann agus an t-amhránaí Katerina Garcia.
Ba mhaith linn buíochas a ghabháil le foireann na leabharlainne (Alastair Smeaton ach go háirithe) agus leis an lucht féachana a thug an-tacaíocht dúinn.
Seoladh COMHAR: Eagrán na Scríbhneoirí Úra i rith na hoíche agus tá an t-eagrán seo ar fáil sna siopaí anois.

21.9.09

COMHAR: Eagrán na Scríbhneoirí Úra

Eagrán Dheireadh Fómhair 2009

Seolfar COMHAR: Eagrán na Scríbhneoirí Úra
ag 7:00 i.n.
ar Oíche an Chultúir,
Dé hAoine an 25 Meán Fómhair,
i Leabharlann na Cathrach,
138-144 Sráid na bPiarsach,
Baile Átha Cliath 2.
Fáilte roimh chách!

Oíche an Chultúir

Téada an cheoil: Oíche airneáin
Ar Oíche an Chultúir, Dé hAoine an 25 Meán Fómhair, beidh baill de Chumann Scríbhneoirí Úra na Gaeilge ag léamh as a saothair, ó 5:30 – 10:30 i.n., i Leabharlann na Cathrach, 138-144 Sráid na bPiarsach, Baile Átha Cliath 2. Beidh mic léinn ón Oscar Wilde Centre for Irish Writing, Coláiste na Tríonóide ina dteannta, chomh maith le mic léinn ó Cheol-Acadamh Ríoga na hÉireann.


Seolfar COMHAR: Eagrán na Scríbhneoirí Úra, eagrán Dheireadh Fómhair den iris i rith na hoíche chomh maith.

Fáilte roimh chách!

16.9.09

Ceardlann Scríbhneoireachta Gaeilge

Ceardlann Scríbhneoireachta Gaeilge
Óstán Meadowlands, Trá Lí
Dé Sathairn, 3 Deireadh Fómhair 2009
10.00a.m. – 1.00p.m.

Le cúnamh ó Foras na Gaeilge, beidh ceardlann scríbhneoireachta ar siúl ag na Scríbhneoirí Gaeilge san Óstán Meadowlands, Trá Lí, Co. Chiarraí, ar an Satharn, 3 Deireadh Fómhair: 10.00a.m. go dtí 1.00p.m.
Chun gur féidir plé níos fearr agus níos mine a dhéanamh ar scríbhneoireacht na rannpháirtithe a theorainneofar a líon do sheisear sa chás seo.

Táille cláraithe 20 euro, mic léinn 5 euro, agus tá lón san áireamh sa táille, 1.00p.m. – 2.15p.m. N.B. Cóipeanna den saothar atá le plé: 3 dhán nó 2,500 focal de ghearrscéal, úrscéal, dráma nó eile, go dtí: 43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí.

Mar ríomhphost is ansa linn a leithéid a fháil ag: feasta@eircom.net i dtreo gur féidir é a sheoladh thart ar gach duine a bheidh páirteach sa cheardlann len a léamh roimhré.
Stiúrthóirí ceardlainne: Pádraig Ó Snodaigh, file & staraí, Mícheál Ó Ruairc, úrscéalaí & Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir FEASTA.

Ba mhaith suimiú gearr ar struchtúr an úrscéil / dráma a bheith leis an ngiota féin, i dtreo gur féidir an t-iomlán a sheoladh thart ar na rannpháirtithe tamall maith roimh lá na ceardlainne féin chomh maith.

Imeachtaí Éigse
Tráthnóna Sathairn, 3 Deir. Fómh., tabharfar cuairt ar dhealbh na Spéirmhná i gCill Airne (bus ag fágáil Óstán Meadowlands, Trá Lí, ag 2.15p.m.), mar a labharfaidh Pádraig Rua Ó Súilleabháin ar Eoghan Rua agus a chomhfhilí, agus tá tráthnóna reacaireachta agus ceoil i Scairteach an Ghlinne ar na bacáin dá éis sin. Baineann na himeachtaí seo le clár Éigse Fhilí Chiarraí, agus ná dearmadtar an chaint ó Bhreandán Ó Ciobháin ar Ár Logainmneacha san Óstán Meadowlands ag a 8.00p.m. ar an Aoine, 2 Deir. Fómh. Oíche cheoil, chaidrimh agus amhránaíochta le John Lucid tar éis na léachta. Saorchead isteach.

(Réamhfhógra: Beidh Ceardlann Scríbhneoireachta Lae i nGaillimh ar an Satharn, 7 Samhain, 10.30p.m – 5.00p.m.).
Pádraig Mac Fhearghusa, 43 Na Cluainte, Trá Lí. feasta@eircom.net

10.9.09

An Gael - Eagrán an Fhómhair

Tá an t-eagrán nua ullamh! Seo a bhfuil ann:

An tEagarfhocal
Tús Nua do An Gael le Tomás Ó Dubhagáin
Dánta le hÁinne Durkin
M’Athair Mór le Proinsias Mac a’ Bhaird
Dánta le Séamas Ó Súilleabháin
Scairt na Réalta le Panu Petteri Höglund
Dánta le Tim Quinlan
Fonn an Phíobaire le Lugh DePaor
Seanchas le Gearóid Ó Ceallaigh
Dán le Réamonn Ó Cléirigh
Dán le Ciarán O’Rourke
Tuairisc Ó Cheanada
Dánta le Bernard DeBrún
I ndilchuimhne ar Ghearóid Tóibín
Ón Anallód

Ar fáil anseo (SAM, Ceanada agus an Ríocht Aontaithe amháin go fóill):
http://magcloud.com/browse/Issue/32911

1.9.09

Imeachtaí an Chumainn i mí Mheán Fómhair

B’fhéidir go raibh baill an chumainn seo rud beag ciúin le tamall anuas ach ní rabhamar díomhaoin. Ar an Aoine, an 25 Meán Fómhair, seolfar eagrán speisialta na scríbhneoirí úra den iris COMHAR i Leabharlann na Cathrach, Sráid na bPiarsach, Baile Átha Cliath.
Mar is eol daoibh, Oíche an Chultúir a bheidh ann, agus beidh na scríbhneoirí úra agus mic léinn ón Oscar Wilde Centre for Irish Writing i gColáiste na Tríonóide ag léamh filíochta is próis sa leabharlann thuasluaite ó 5:30 – 10:30 i.n. Beidh ceoltóirí i láthair freisin, Katerina Garcia ina measc.
Tuilleadh eolais ag teacht agus beidh fáilte roimh chách.

19.8.09

Léamh Filíochta


Má tá éinne agaibh thart ar Chorca Dhuibhne anocht, 19ú Lúnasa, beidh mise (Ailbhe Ní Ghearbhuigh) ag léamh i dTigh Uí Chatháin i mBaile an Fheirtéaraigh ag 9 i.n.....

Mar chuid de Scoil Samhraidh Merriman, beidh mé ag léamh sa mhúsaem in Inis, Co. an Chláir amárach, an 20ú Lúnasa ag 11.45 r.n. Buailigí isteach má tá sibh timpeall :-D


18.8.09

Ábhair macnaimh

A Chairde,

é seo mar eolas agus mar ábhar macnaimh agus mar arm cosanta teanga.

Pádraig Mac Fhearghusa

Daonscoil na Mumhan, An Rinn, Co. Phort Láirge
Aitheasc Oscailte na Daonscoile
Leis an Dr. Proinsias Ó Drisceoil
16ú Lúnasa 2009


Tá Daonscoil na Mumhan agus Coláiste na Rinne ar na hinstitiúidí is ársa agus is airde gradaim dá bhfuil againn i saol na Gaeilge - agus i saol na tíre seo dá ndéarfaí sin. Ach tá tábhacht thairis sin ag roinnt leo, tábhacht nach rithfeadh, b’fhéidir, le duine ar an gcéad amharc, is é sin le rá go bhfuil Daonscoil na Mumhan agus Coláiste na Rinne ar na hinstitiúidí sin ar a bhfuil flaitheas agus dlisteanacht an stáit seo bunaithe mar gur faoi anáil Athbheochan na Gaeilge, faoi anáil Chonradh na Gaeilge ach go háirithe, a bunaíodh an stát seo, Poblacht na hÉireann. Is le bonn institiúdeach a chur faoin Athbheochan a chuaigh cuid mhór de lucht an Chonartha i dtreo na polaitíochta aimsir na Sasanach agus nuair a tháinig an ghlúin sin i gcumhacht mar chinnirí stáit, bíodh sin i 1922 no 1932 - cuma cén taobh ar a rabhadar sa Chogadh Cathartha - thuigeadar go mbí an Ghaeilge bunchloch an stáit agus go gcaithfí í a chothú is a neartú. Thuigeadar go gcaithfí cúram ar leith a dhéanamh de na ceantair sin ina raibh an Ghaeilge fós beo mar theanga phobail arae bhí na ceantair seo ar na ceantair ba mhó a bhí ar an trá fholamh ó thaobh imirce agus bochtaineachta de le linn na staire.

Níor sheas an fhís áfach agus táthar ann i measc uaisle móra agus miona an tsaoil phoiblí atá anois agus le fada ag diúltú don tuiscint sin ar fhéiniúlacht an stáit. Mar mhalairt ar fhís na hAthbheochana táthar ann atá anois ag maíomh gurb aonad eacnamaíoch é an stát agus go mba chóir é a mheas ar bhonn intomhaiste táirgiúlachta agus eacnamaíochta amháin agus gur chun na críche sin atá an córas oideachais ann ach go háirithe. Tuiscint í seo a chuirtear i láthair le fórsa sa dioscúrsa poiblí agus déantar seo in ainm an nua-aoiseachais agus na forbartha.

Mar is eol dúinn ar fad, tá éigeandáil airgeadais agus cánach sa tír faoi láthair in ainneoin - nó, fiú, de bharr - ar caitheadh de dhua le treisiú na heacnamaíochta ó chuamar isteach sa Chomh-mhargadh, mar a bhí, sa bhliain 1972. Má táthar go tréan anois ag iarraidh an éigeandáil airgeadais seo a mhaolú, caithfear a rá chomh maith go bhfuiltear ann atá ag iarraidh aidhmeanna a bhí riamh acu féin a chur i gcrích fad is atá an ceo seo anuas orainn.

Má mhaítear gur tuarascáil neamhspleách í tuairisc McCarthy nó tuarascáil ‘Bhord Snip Nua’, níl ceilt ann ar an gcuma ina bhfuiltear ag iarraidh ann gearradh siar ar a bhfuil déanta ag an stát don teanga agus don Ghaeltacht. Go deimhin, d’fhéadfaí a áiteamh go bhfuiltear sa tuarascáil seo ag iarraidh Athbheochan na Gaeilge a thabhairt chun deiridh. Ní tuarascáil eacnamaíochta amháin í seo, is cáipéis idé-eolaíoch go bunúsach í chomh fada is a bhaineann leis an nGaeilge. Go fiú an teideal féin, ‘Bord Snip Nua’, is léir air fonóid agus magadh faoi na teidil Ghaeilge a bhíodh ar eagrais stáit go dtí gur tosaíodh ar theidil Bhéarla a thabhairt orthu ar fhaitíos go gcuirfeadh teidil Ghaeilge as don fhorbairt gheilleagrach.

Níl éinne a áiteodh nár cheart luach a chuid airgid a thabhairt don cháiníocóir ná athbhreithniú fuarchúiseach a dhéanamh (i gcomhthéacs na éigeandála geilleagraí ach go háirithe ) ar éifeacht na n-eagras stáit trí chéile, iad siúd atá ag plé leis an nGaeilge ina measc. Ach sa tuarascáil seo scrúdaítear caiteachas an stáit ar chur chun cinn na teanga ar chuma atá córasach sistéimeach agus féachtar ann leis an gcaiteachas sin a thabhairt chun deiridh oiread agus is féidir. Ní breith fhuarchúiseach oibiachtúil eolaíochtúil an eacnamaí í seo ach breith ar léir air na húdair a bheith den tuairim nár chaiteachas cuí riamh é ar caitheadh ar an teanga agus ar an nGaeltacht.

Moltar ann go ndéanfaí na ciorraithe seo leanas:

- An Roinn Pobail Gaeltachta agus Tuaithe a chur ar ceal ar fad ‘and its functions distributed across various departments’;

- €10m. a bhaint de TG4;

- deireadh a chur le deontas na mban tí Gaeltachta i.e an deontas a íoctar leo siúd a choinníonn scoláirí os na coláistí samhraidh (€10m).;

- deireadh a chur le ‘specific Gaeltacht schemes’ - scéim labhairt na Gaeilge ina measc (€8.9m);

- deireadh a chur le scéimeanna a chuirfeadh feabhas ar ‘island infrastrucrure’i.e. céibheanna nua agus a leithéid (€20);

- deontais na tithíocht Ghaeltachta a thabhairt chun deiridh (€2.9);

- Ciste na Gaeilge a ghearradh (€1M);

- maolú ar chur i bhfeidhm ar Acht na dTeangacha Oifigiúla;

- feidhmeanna Údarás na Gaeltachta a aistriú chuig Enterprise Ireland

- ‘matters relating to the Irish language and culture should be allocated to the Dept. of Education’, abair atá débhríoch go maith ach a bhfuil sé le tuiscint uaidh gurb ar an Roinn Oideachais a thitfidh cúram chur chun cinn na teanga feasta.

Anois is iomaí gné d’obair an stáit i leith na Gaeilge a d’fheadfaí a lochtú ach níl ceilt ar a fheabhas is a chruthaigh Údarás na Gaeltachta ó bunaíodh sa bhliain 1979 é. Struchtúr freagrach daonlathach é a bhíonn ag éisteacht le muintir na Gaeltachta agus ar éirigh leis dul i ngleic le fabhbanna stairiúla na Gaeltachta, dífhostaíocht agus imirce ach go háirithe, ach a tháinig ar thuiscint ar an nGaeltacht a chuir an cultúr agus an teanga ina lár istigh. D’fhág seo cúramaí ar an Údarás i leith naíonraí, cur chun cinn na n-ealaíon agus go leor leor eile. Bhí seo ag teacht go hiomlán leis an tuiscint ar phobal na tuaithe a bhí ag teacht chun cinn sa tsoceolaíocht sa tréimhse chéanna seo. Mar sin ní eagraíocht tionsclaíochta amháin í, mar a mheasann ‘Bord Snip’ ach eagraíocht a fhéachann le faillí na staire a chur ina cheart agus an teanga a mhaireann beo ar bhéalaibh an phobail a shlánú. Má táthar leis an Údarás a nascadh le Enterprise Ireland, mar atá molta sa tuarascáil, beifear ag cur ar ceal éacht atá curtha i gcrích ag an stát agus bochtófar an stát dá thoradh sin.

Tá seasamh siombalach chomh maith le feidhm phraiticiúil ag deontas na mban tí Gaeltachta, seasamh siombalach mar atá chomh maith ag deontas scéim labhairt na Gaeilge agus deontais na tithíocht Ghaeltachta. Léiríonn na deontais seo gur fiú leis an stát an chuma ina bhfuil an Ghaeilge á seachadadh is á cothú ar leac an teallaigh ag tuismitheoirí na Gaeltachta a aithint agus an chomaoin a chúiteamh leo. Má bhaintear an deontas seo de na mná tí tuigfear gur caint i mbarr bata í an chaint ar fad ar an nGaeltacht agus ar an nGaeilge agus stracfar an croí is an t-anam as pobal na Gaeltachta mar phobal seachadta teanga.

Is léir an meon diúltach seo ar gach a bhfuil ráite sa tuarascáil seo agus is spéisiúil í an chuma ina ndírítear ann ar thograí ar éirigh thar barr leo, an tÚdarás, TG4, na coláistí samhraidh, cuir i gcás. Mar sin, mar atá ráite agam, is cáipéis idé-eolaíochtúil í seo go bunúsach, cáipéis a chuireann ar chumas an rialtais Athbheochan na Gaeilge a thabhairt chun deiridh, más é sin is mian leo.

Tá seo ag teacht leis an gcuma ina bhfuiltear, cuma cé acu páirtí a bhíonn i gcumhacht, ag cúlú ón Athbheochan le dhá scór bliain agus tuilleadh. Nuair a chuir comhrialtas an lae úd deireadh leis an nGaeilge éigeantach sa bhliain 1973 gealladh na hoirc is na hairc do lucht foghlama agus múinte na teanga. Ach b’é an dea-gheallúint agus an droch-chomhlíonadh é. Nuair a fógraíodh cealú na Gaeilge éigeantaí dúradh, cuir i gcás, go measfaí onóir sa Ghaeilge mar dhá onóir do scoláireachtaí ollscoile agus a leithéid. Seo mar a bhí ar feadh achair áirithe ach, mar is eol dúinn ar fad, chuir an chéad rialtas eile a tháinig i gcumhacht ar ceal é. Is ag cúlú atáthar ó shin - agus dá mbeadh toradh mar atá tuartha ar an gcéad toghchán eile ba chóir go meabhraimís dúinn féin go mbeadh sé mar pholasaí ag an bpríomhpháirtí a thiocfadh i gcumhacht deireadh a chur leis an dualgas a bheadh ar dhaltaí an Ghaeilge a fhoghlaim mar chuid dá gcúrsa Ardteiste. Is beag amhras ach go ndéanfaidh seo mion-ábhar gan dealramh den Ghaeilge i gcuid mhór scoileanna agus, chomh maith leis sin, go gcuirfí deireadh ar fad dá bharr le riachtanas na Gaeilge do mháithreánach na hOllscoile Náisiúnta, coinníoll atá ann ó chuaigh an tAthair Micheál ÓhIcí agus go leor eile ó Chonradh na Gaeilge chun spairne ar a shon i mblianta tosaigh na haoise seo caite.

Fágann seo ar fad - agus míle ní eile a fhéadfaí a lua - go bhfuil an Roinn Oideachais ar na ranna rialtais is lú a bhfuil a gcion déanta acu leis an nGaeilge a chur chun cinn. Níl ceann ar bith de mholtaí ‘Bhord Snip’ is mó a chuirfeadh sceon orthu siúd ar mór acu an Ghaeilge ná an moladh go ndéanfaí cúram na Gaeilge a bhronnadh ar an Roinn Oideachais
.

Tá rún ag Aire na Gaeltachta plean fiche bliain don Ghaeilge a fhoilsiú go luath. Caithfear ar a laghad fanacht ar an bplean sin agus ar an bplé a leanfaidh é sula gcuirfear athruithe bunúsacha ar bith i gcion ar phleanáil teanga sa tír seo.

Idir an dá linn tá deis againn na mórcheisteanna seo ar fad a phlé i gcaitheamh na seachtaine atá amach romhainn. Caithfear iad a phlé is a phlé go práinneach. Ní féidir an clog a chur siar. Éire an lae inniu, Éire atá ilchineach, ilchreidmheach agus, go minic, beagchreidmheach, Éire atá nua-aoiseach agus oideachas uirthi comhthéacs an phlé againn.

Seo, mar sin, tráth na cinniúna don Ghaeilge agus don Ghaeltacht. Má bhí Athbheochan na Gaeilge le háireamh go dtí seo ar aidhmeanna an stáit agus ar na haidhmeanna bhronn dlistineas ar an dlínse seo ina bhfuil muid beo, ní mar sin a bheidh feasta. Más mian linn, áfach, go seasfadh an stát leis an nGaeltacht agus le pé rian den Athbheochan atá fanta, caithfear cur go tréan in aghaidh na moltaí seo. Seo lá na práinne, lá an bhreithiúnais. An é seo, i bhfocail Sheáin Uí Ríordáin

Tráthnóna na teanga in Éirinn
Is an oíche ag bogthitim mar scéal.

Tá cath amach romhainn.

Fógraím Daonscoil na Mumhan don bhliain 2009 a bheith ar oscailt.

Proinsias Ó Drisceoil

17.8.09

Deiseanna Drámaíochta

Tá Pléaráca Teo, an scéim ealaíon phobail a chuireann na healaíona, cultúr agus an Ghaeilge chun cinn i gConamara, ag eagrú deireadh seachtaine traenála drámaíochta do dhaoine a bhfuil taithí drámaíochta acu agus a mbeadh suim acu ceardlanna a thabhairt i rith na bliana mar chuid de chlár drámaíochta Pléaraca.
Anuas air sin, tá Pléaráca ag cur painéal Áisitheoirí Ealaíona le chéile, painéal do dhaoine cáilithe a mbeadh suim acu oibriú ar thograí ealaíona an Phléaráca i rith na bliana sna reimsí seo a leanas.
Clár Litríocht agus Drámaíocht don Oíge - drámaocht, scríbhneoireacht.
Campaí Samhradh
Féile Phléaráca Chonamara
Féile Leabhar Bricíní
Féile Drámaíochta Realtóga
Club Drámaíochta do dhaoine óga.
Ealaín & ceardaíochta do dhaoine fásta.

Ní mhór Gaeilge líofa a bheith agat.
Tuilleadh eolais ó Phléaráca Teo 091-574346/574882.

15.8.09

Ard Diploma i Léiriú Teilifíse

Tá an spriocdháta deireanach don Chúrsa Ard Diploma i Léiriú Teilifíse le Nemeton/WIT ag teacht aníos ar an 28ú Lúnasa.
Tá na táillí don gcúrsa seo clúdaithe go hiomlán ag Údarás na Gaeltachta
Beidh na cláracha go léir a dhein cúrsa 08/09 á dtaispeáint ar TG4 ag tosnú Dé Domhnaigh, 16 Lúnasa, 9.30 i.n.
Nasc don Rannóg Traenála:
http://www.nemeton.ie/teaching.htm

1.8.09

Lascaine ar An Gael

Tá magcloud.com bliain d'aois, agus tá lascaine 20% ar gach irisleabhar mar gheall air sin!
$6.00 SAM ar An Gael anois (sna Stáit, i gCeanada agus sa Ríocht Aontaithe)! Agus má cheannaítear fiche nó níos mó, tá lascaine 25% ann!!! Scaipigí an sceál, le bhur dtoil!

27.7.09

An bhfuil spéis agat sa drámaíocht?

Sheol Taibhdhearc na Gaillimhe Gradam Scríbhneoireachta Bháitear Uí Mhaicín, scríbhneoir mór na Gaillimhe (1915-1967), sa Gallery Café in Iarsmalann na Gaillimhe le déanaí.
Leis an duaischiste is mó sa tír ó thaobh na scríbhneoireachta de, beidh muintir na Taibhdheirce ag súil go dtabharfaidh an gradam spreagadh do ghlúin nua peann a chuir le pár.
Beidh €7,500 le buachan don fhad-dhráma is fearr chomh maith le €1,000 don ghearrdhráma is fearr. Mar aoi-chainteoir ar an lá, labhróidh Mairéad Ní Choinceannain, a d’oibrigh leis an uasal Uí Mhaicín agus beidh aíonna speisialta eile ó saol na n-Ealaíon i láthair don ócáid.
Tá tuilleadh eolais faoin gcomórtas le fáil ar suíomh na Taibhdheirce ag http://www.antaibhdhearc.com/ nó cuir glaoch ar an oifig ag 091 563600

20.7.09

Filíocht le Micheál Ó Siadhail



Western Writers' Centre


Beidh an file le Micheál Ó Siadhail ag léamh a chuid filíochta an Déardaoin beag seo @

Ionad: The Imperial Hotel, Eyre Square, Gaillimh
Am: 7.00pm
Cead Isteach: €5 / €3
T: 0872178138
E: westernwriters@eircom.net
twwc.ie

16.7.09

Ceardlann scríbhneoireachta

Tá Ealaín na Gaeltachta i bpáirtnéireacht leis An gComhairle Ealaín, ag eagrú deireadh seachtaine ceardlanna do scríbhneoirí óga a bhfuil féith na scríbhneoireachta léirithe acu.

Is é an aidhm atá leis na ceardlanna, grúpa scríbhneoirí Gaeilge idir 18 agus 25 mbliana d’aois a thabhairt le chéile faoi stiúir scríbhneoirí aitheanta, agus an deis a thabhairt dóibh díriú ar shaothar a fhorbairt i measc a gcomhpháirtithe, i dtimpeallacht chuidiúil, spreagúil. Beidh na ceardlanna faoi stiúr na scríbhneoirí aitheanta, Louis de Paor agus Éilis Ní Dhuibhne agus reachtálfar iad i dtearmann cruthaitheachta Cnoc Suain, sa Spidéal thar na deireadh seachtaine 23 – 25 Deireadh Fómhair 2009. Bronnfar an deis seo ar dheichniúr.
Seol isteach C.V gearr maidir le do thaithí scríbhneoireachta agus trí shampla de do shaothar. (pros nó filíocht) Roghnóidh painéal cáilithe an deichniúr a ghlacfaidh páirt sa deireadh seachtaine scríbhneoireachta.
Spriocdháta na n-iarratais: Dé hAoine 28 Lúnasa.
Tuilleadh eolais le fáil ó: Mhuireann Ní Dhroighneáin Áisitheoir Ealaín Ealaín na GaeltachtaÚdarás na Gaeltachta na ForbachaCo na Gaillimhe091/503100 m.nidhroighneain@udaras.ie

13.7.09

Cripil Inis Meáin le Martin McDonagh

Aistrithe ag Micheál Ó Conghaile & faoi Stiúir ag Beartla M. Ó Flatharta
Láthair: Amharclann Chois Fharraige,
Seanscoil Sailearna, Indreabhán, Conamara, Co. na Gaillimhe.
Dátaí: Dé Máirt 14ú – Dé Satharn 18ú Iúil 2009
Am: 8.00in
Ticéid: €15 / €10
I934.
Tá scannán Robert Flaherty, Man of Aran, atá á dhéanamh ar Inis Mór, an áit a bhfuil sé suite ag cur iontais ar mhuintir Inis Meáin. Tapaíonn an ‘Cripil’ Billí Claven a dheis éalú óna dhá aint atá ag coinneáil súil ghéar air, Kate agus Eilín, lena shaoirse a bhaint amach. Téann sé go hInis Mór ag tóraíocht clú agus cáil le cúnamh ón iascaire Bobby Bhobby in éineacht le cailín báire na dúiche, Helen agus a deartháir Beairtlín, a bhfuil dúil mhór aige i milseáin.
Idir an dá linn, is breá leis an bhfear beadáin Johnny Pheaitín Mhaidhc an deis cainte atá aige agus mearbhall ar mhuintir an oileáin faoi eachtraí an cheathrair agus imní orthu an mbeidh an ‘cripil’, Billí, in ann déanamh dó féin sa saol mór.
Is é Mícheál Ó Conghaile a d’aistrigh an dráma dorcha seo go Gaeilge agus is é Beartla M. Ó Flatharta atá ag déanamh an chéad léirithe riamh de. Baineann pearsantacht láidir agus domhain le carachtair Mhartin McDonagh. Is taispeántas casta, gasta, greannmhar é seo a choinneoidh an lucht éisteachta faoi dhraíocht de bharr a spraoi agus an spleodar atá faoi. Tá aisteoirí mór le rá rannpháirteach ann ina measc: Bríd Ní Neachtain, Darach Ó Dubháin, Bridie Ní Churraoin, Mícheál Seoighe, Mícheál Ó Dubhghaill, Brídín Nic Dhonncha, Seán Ó Flatharta, Breandan Murray agus Áine Ní Dhroighneáin. Dearadh Stáitse - Dara McGee agus Dearadh na Soilse ó John Comiskey. Is é Máirtín O’Connor a chum an ceol agus is é Conor McBrierty atá i mbun Dearadh Fuaime.
Beidh Cripil Inis Meáin á léiriú in Amharclann Chois Fharraige, Seanscoil Shailearna, Indreabhán, Conamara, Co. na Gaillimhe, idir Dé Máirt an 14ú agus Dé Satharn an 18ú Iúil, ag 8.00i.n.
Is féidir tuilleadh eolais a fháil ach dul i dteagmháil le hoifig Thaibhdhearc na Gaillimhe ar 091-563600 nó: http://www.antaibhdhearc.com/ Is féidir ticéid a ordú in Oifig Ticéad Fhéile Ealaíon na Gaillimhe ar 091-566577 nó ag: http://www.galwayartsfestival.com/

10.7.09

Tá An Gael ar Fáil in Éirinn

An Gael (eagrán an tsamhraidh) ar fáil ó www.litriocht.com anois. Mar sin, tá sé ar fáil ar fud na cruinne, faoi dheireadh!

Táthar ag ullmhú eagrán an Fhómhair, agus ag glacadh ábhair! Scríobh chugainn ag angael@optonline.net má tá alt, scéal nó dánta oiriúnach(a) agat.

1.7.09

Ó Bhéal i gCorcaigh

Má tá éinne agaibh thart ar chathair Chorcaí Dé Luain, 6ú Iúil, beidh oíche filíochta, scéalaíochta is ceoil sa Long Valley, Sráid Winthrop, ag tosnú ar 8.30...

Tuilleadh eolais ag http://www.obheal.ie/blog/

27.6.09

Nuala Ní Dhómhnaill: Léamh Filíochta

Ionad: Ionad Keough Naughton, Ollscoil Notre Dame,
58 Cearnóg Mhuirfean, Baile Átha Cliath 2.


Am: 3- 4.30, Dé Céadaoin, 1 Iúil.

Léacht poiblí

Paul Bové - Misprisions of Utopia—Messianism, Apocalypse, and Allegory

Ionad: An Gailearaí Náisiúnta, Cearnóg Mhuirfean

Am: 7 pm. Dé Céadaoin, 2 Iúil.

25.6.09

Scoil Samhraidh

Gliogáil ar an nasc thios agus ansin ar an PDF "Summer School".

http://www.learnmanx.com/cms/news_index_all.html

Lóistin in aisce!!!

15.6.09

COMHAR

Comhghairdeachas le Muiris Ó Meara agus Rachel Ní Fhionnáin. Tá píosa breá ag Muiris in Comhar na míosa seo faoi Scannánaíocht na Gaeilge chomh maith le colún míosúil Rachel.

Féach http://comhar.blogspot.com/

30.5.09

Comórtais Liteartha an Oireachtais

Níl ach mí fágtha go dtí sprioclá na gcomórtas liteartha, mar sin, bígí ag scríobh!
Spriocdháta iontrála do na comórtais: 1 Iúil 2009
Bronnadh na nDuaiseanna Liteartha
Dáta: Dé Máirt, 29 Meán Fómhair 2009

25.5.09

Féile na Gréine 2009, 21 – 23 Meitheamh

An Coireán, Uíbh Ráthach, Co. Chiarraí
Reachtáilfear Féile na Gréine arís i mbliana i dTech Amergin sa Choireán in Uíbh Ráthach, Co. Chiarraí. Beidh an Fhéile ar súil idir an 21ú agus an 23ú Meitheamh – ag tosnú le grian stad an tsamhraidh ar An Domhnach,an 21ú lá agus ag críochnú le tine chnámh chun Féile Naomh Eoin a chomóradh ar Dé Máirt, an 23ú lá.
Is féile ilghnéitheach ealaíne í Féile na Gréine le ceol, amhránaíocht, rince, filíocht, taispeantas griangrafadóireachta agus seo siorcas.
Osclóidh Vincent Woods (The Arts Show, RTE) an fhéile nuir a sheolfaidh sé taispeántas griangrafadóieachta le John Minahin an griangrafadóir go bhfuil cáil ar a chuid pictiúirí de Joyce, Beckett, Andy Warhol agus ealaíontóirí eile. Beidh sár ceoltóirí agus lucht ealaíne na tíre seo páirteach ann chomh maith le h-aoíonna ó Ghaeltacht na hAlban (Ishbel Mac Askill, amhránaí agus Meg Bateman, file)
I measc na bhfílí eile a bheidh eile ag glacadh páirt san fhéile i mbliana tá Cathal Ó Searcaigh, Micheál Ó hUanacháin, Paddy Bushe agus Gabriel Fitzmaurice.
Beidh an drama ‘The Cambria’ á chur i láthair ag Dónal O’Kelly agus Sorcha Fox. Pléfidh Paddy Bushe an scannán coinspóideach ‘Fairtale of Kathmandu’ agus ordóidh sé ceisteanna idtaobh iontaobhachas agus ionraiceas an scannáin.
Beidh ceol choirm le Kila (Rónán Ó Snodaigh, Colm Ó Snodaigh agus Eoin Dillon), an aisteor cáiliúl Barry Mc Govern agus an cláirseoir Janet Harbison.
Beidh ceol, craic agus cuideachta ar bhonn trí-theangach (Gaeilge, Gaidhlig, Béarla) ar súil i gceantar alainn Uíbh Ráthaigh i rith Féile na Gréine 2009.
Tuilleadh Eolais; Fíona de Buis 0872931463
fdebuis@eircom.net agus http://www.feilenagreine.com/ http://www.feilenagreine.com/ >

21.5.09

Athbheochaint: Seolfar An Gael i Nua-Eabhrac

Seolfar An Gael ag Ard-Chonsalacht na Éireann i gcathair Nua-Eabhraic ar an 12ú Meitheamh um 7:00 i.n. Nochtfar an chéad eagrán nua de irisleabhar stairiúil Chumann Carad na Gaeilge, agus beidh sé ar díol ann don chéad uair.

Seo a bhfuil in eagrán an tsamhraidh:
  • Eagarfhocal

  • Coiriú Coirp - gearrscéal le Seán O’Connor

  • Dánta le Simon Ó Faoláin

  • Cé Sinne? - Stair Chumann Carad na Gailge agus An Gael, le Gearóid Ó Ceallaigh

  • Dánta le Proinsias Mac a’ Bhaird

  • Cuitiliú - gearrscéal le Panu Petteri Höglund

  • Dánta le Seán Ó Coistealbha

  • Tuairisc Ó Cheanada le Allyson Reid

  • Bliain Úr San India - Gearrscéal le Proinsias Mac a’ Bhaird

  • Dánta le Rút Ní Mhaolfhabhail

  • Dán le Ciarán O’Rourke

  • Eachtra i Nua-Eabhrac, le Hilary Mhic Suibhne

  • Dánta le Séamas Ó Neachtain

  • Fonn an Phíobaire - Colún faoin gceol le Lugh De Paor

  • Ón Anallód - radharc ar an saol a chuaigh thart
Beidh gach eolas faoin iris ar http://www.angaelmagazine.com/ ar ball. Níl sé ar fáil go fóill - ach beidh go luath, le cúnamh Dé!

19.5.09

TIONÓL NA MUMHAN 2009

12~ 14 Meitheamh

Ceardlann Scríbhneoirí
Beidh Ceardlann Scríbhneoirí ar siúl in Óstán Ghobnatan faoi choimirce
Scríbhneoirí Gaeilge le linn an Tionóil agus clár + clárúchán dá gcuid féin
ar siúl acu.
Gach eolas ó Phádraig Mac Fhearghusa (087)290 1154
Amannta na Ceardlainne
16.30~18.00 Dé hAoine
10.00~12.00 Dé Sathairn
11.00~13.00 Dé Domhnaigh

14.5.09

Mic Léinn Choláiste Phádraig i mbun pinn

Eagarthóirí Scáthán 09: Michelle Ní Bhraonáin, Shane Byrne agus Keith Smith ag seoladh na hirise i gColáiste Phádraig, Droim Conrach, inné. Tá idir chúrsaí oideachais, chúrsaí sóisialta agus chúrsaí spóirt na tíre á bplé go cruinn laistigh den iris seo, gan trácht ar na tagairtí ar fad d’imeachtaí corraitheacha an choláiste i rith na bliana!

8.5.09

Ceardlann Scríbhneoireachta Gaeilge

Óstán Ghobnatan, Baile Bhuirne, Co. Chorcaí
Aoine 12 — Domhnach 14 Meitheamh 2009

le linn Thionól na Mumhan de chuid Chonradh na Gaeilge

Le cúnamh ó Foras na Gaeilge, beidh ceardlann scríbhneoireachta ar siúl ag na Scríbhneoirí Gaeilge in Óstán Ghobnatan, Baile Bhuirne, Co. Chorcaí.
Dé hAoine, 12/06/09, 4.30pm - 6.00pm
Dé Sathairn, 13/06/09, 10.00am - 12.00
Dé Domhnaigh, 14/06/09, 11.00am - 1.00pm

Tá na hamanna in oiriúint do imeachtaí an Tionóil: cainteanna, turas go Gugán Barra, comórtas amhránaíochta, etc.

Chun gur féidir plé níos fearr agus níos mine a dhéanamh ar scríbhneoireacht na rannpháirtithe teorainneofar a líon do naonúr.
Is gá do rannpháirtithe leaba agus bricfeasta a chur in áirithe dóibh féin ag Óstán Ghobnatan, 026-45324.
Íocfar 100 euro i dtreo na gcostas le rannpháirtithe ag deireadh na ceardlainne.

*** *** *** ***
N.B. Seol cóipeanna den saothar atá le plé: 3 dhán nó 2,500 focal de ghearrscéal, úrscéal, dráma nó eile, go dtí:
43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí.

Mar ríomhphost is ansa linn a leithéid a fháil ag: feasta@eircom.net i dtreo gur féidir é sheoladh thart ar gach duine a bheidh páirteach sa cheardlann len a léamh roimhré.
Stiúrthóirí ceardlainne: Pádraig Ó Snodaigh, file & staraí, Mícheál Ó Ruairc, úrscéalaí
& Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir FEASTA.
Ba mhaith suimiú gearr ar struchtúr an úrscéil / dráma a bheith leis an ngiota féin,
i dtreo gur féidir an t-iomlán a sheoladh thart ar na rannpháirtithe tamall maith roimh lá na ceardlainne féin chomh maith.
Pádraig Mac Fhearghusa,
43 Na Cluainte, Trá Lí.

7.5.09

Comórtas Filíochta Éist 2009

Rialacha:

  • Caithfidh na filí bheith níos mó ná ocht mbliana déag d’aois
  • Seol 3 dán clóscríofa isteach as Gaeilge nó as Béarla. Bí cinnte nach raibh na dánta sin i gcló cheana.
  • Níl táille ar bith le híoc.

Sprioclá: 31 Iúil 2009.

Seol an t-iarratas chuig: Comórtas Filíochta Éist 2009, Meath County Library Service, Railway Street, Navan, Co Meath.

Féach www.askaboutwriting.net/311cEist3179.htm

25.4.09

Caitríona Ní Chléircín, Aifric Mac Aodha agus Ailbhe Ní Ghearbhuigh a léigh dánta aréir i gComhdháil Náisiúnta na Gaeilge mar chuid de chomórtas filíochta AN CHUAIRT 2009.

17.4.09

Agallamh na Míosa: Caitríona Ní Chléirchín

Is file agus léachtóir í Caitríona Ní Chléirchín agus cé go bhfuil sí óg, tá an-chuid scríofa aici ar an bhfilíocht sa Ghaeilge.

Cad as duit?
Is as baile fearainn darbh ainm Gort na Móna mé thart ar dhá mhíle ón sráidbhaile Scairbh na gCaorach i gContae Mhuineacháin. Tá Scairbh na gCaorach an-ghar don teorainn le contae Thír Eoghain.

Cad í an chuimhne is faide siar atá agat ó laethanta d'óige?
Is iad na cuimhní is fearr agus is faide siar atá agam ná laethanta m’óige a chaitheamh ag éirí aníos faoin tuath agus ag súgradh le mo bheirt deirfiúracha. Sna cuimhní sin bhí an ghrian i gcónaí ag soilsiú is ní raibh buaireamh ar bith orainn. Bhí capall againn darbh ainm Star agus bhí an-spórt againn leis fosta.

Ar léigh tú mórán leabhar nó filíochta nuair a bhí tú i do ghirseach?
Léigh mé an chuid leabhair agus mé i mo ghirseach. Bhíodh mo Dhaid i gcónaí ag clamhsán liom toisc mo cheann a bheith sáite sna leabhair i gcónaí. Prós is mó a léigh mé an t-am sin; na claiscaicí ar fad agus bhí luí ar leith agam le banscríbhneoirí fiú ansin; Laura Ingalls Wilder, ‘Anne of Green Gables’, Jane Austen…Is cuimhin liom caoineadh i ndiaidh dom Black Beauty a léamh agus chaith mé samhradh iomlán ag léamh Les Misérables le Victor Hugo agus mé ceithre bliana déag d’aois. Thosaigh mé ag léamh filíochta agus mé thart ar a sé déag.

Cén chaoi ar chuir tú spéis sa scríbhneoireacht chruthaitheach?
Thosaigh mé le dialann a scríobh agus mé deich mbliana d’aois. Tá sé agam go fóill agus tá sé an-ghreannmhar! Bhí smaointí agus mothúcháin agam i gcónaí agus iad saghas rúnda ach bhí orm iad a bhreacadh síos i bhfoirm áirithe.

Céard é an dán is fearr, dar leat?
An-deacair a rá cén dán is mó a thaitníonn liom, taitníonn an méid sin liom, b’fhéidir ‘Leaba Shíoda’ le Nuala Ní Dhomhnaill nó ceann de na dánta grá sin ag Pablo Neruda ach ceapaim thar ceann ar bith an dán ‘Ceathrúintí Mháire Ní hOgáin’ le Máire Mhac an tSaoi.

Cé hé / hí an file is fearr leat agus cén fáth?
Arís tá sé an-deacair le rá, Cathal Ó Searcaigh is dóigh liom toisc an chanúint fhileata álainn atá aige.

Cén chomhairle a chuirfeá ar dhuine ag scríobh filíochta den chéad uair?
Ní mise an duine is fearr le comhairle a thabhairt ach mholfainn do dhaoine scríobh ón chroí agus an teanga a shaothrú ag an am céanna

Ar chaill tú do mhisneach riamh agus tú i mbun pinn?
Is iomaí uair a chaill mé misneach agus mé ag stánadh ar leathanach bán ach cosúil le hachan rud eile tógann tú sos agus tagann tú ar ais chuige.

An gceapann tú go bhfuil do phearsantacht féin le feiceáil i do chuid filíochta?
Mo phearsantacht féin? Is dócha go mbíonn muid ar fad dall ar ár bpearsantachtaí féin go pointe áirithe.

Is cosúil go bhfuil spéis agat i mbanfhilí Gaeilge. Céard atá speisialta fúthu?
Labhrann banfhilí faoi taithí na mban. Labhrann siad faoin ghrá, faoi chaidrimh, faoin phósadh, faoin phian, faoin aoibhneas, faoin mháithreachas, faoi bhreith anabaí agus faoin choimhlint ina saoil.Tugann siad guth don taithí baineann agus tá sé sin an-tábhachtach i mo bharúil.

An bhfuil cnuasach filíochta á scríobh agat faoi láthair?
Tá mé ag iarraidh cnuasach a chur le chéile de dhánta atá scríofa agam le sé bliana anuas ach glacfaidh sé tamall.

Cad iad na mórthéamaí sa chnuasach sin?
Grá, pian an ghrá ar uaire, aoibhneas an grá, uaigneas, an faoiseamh a thugann an nádúr dom/dúinn ar fad.

An gcasann tú ceol?
Bím ag canadh anois is arís, is breá liom amhráin cosúil le ‘Jimmy Mo Mhíle Stór’ agus ‘Casadh an tSúgáin’ ach ní bhím ag canadh ach do chomhluadar beag sa bhaile nó sa ghaeltacht.

Ar bhaint tú triail as an aisteoireacht riamh?
Bím ag aisteoireacht achan lá. Is léachtóir mé!

Cá dtéann tú ar saoire?
Gleann Cholm Cille i dTír Chonaill achan samhradh ach is breá liom dul thar lear fosta go háirithe chuig an Fhrainc agus an Iodáil. Chaith mé bliain i Lyon na Fraince i ndiaidh na céime is bhí sé ar cheann de na blianta is fearr i mo shaol.

Tangle Twister, Loop the Loop nó Fat Frog?
Tangle Twister go cinnte!

Céard é an chéad rud a léann tú nuair a osclaíonn tú nuachtán?
An leathanach ar chúl leis na scannáin agus na drámaí atá ar siúl sna hamharclanna!

Ar thaitin an bhunscoil agus an mheánscoil leat?
Thaitin siad liom, bhí múinteoirí iontach agam agus cairde den scoth.

Nuair a bhíonn tú faoi bhrú, céard a dhéanann tú chun do strus a mhaolú?
Téim ag siúl agus ag snámh chun strus a mhaolú. Is breá liom siúil sna cnoic agus aer úr a fháil isteach sna scamhóga arís. Is aoibhinn liom am a chaitheamh amuigh faoin aeir agus cois farraige ag baint sult as áilleacht an nádúir agus am a chaitheamh le mo chairde fosta ag déanamh rudaí cultúrtha agus béiltí deas le fíon a bheith againn!

An Nuacht is Déanaí Faoi An Gael

Seo iad na húdair a bheidh in eagrán samhraidh 2009, go fóill:

Gearóid Ó Ceallaigh, seanchaí

Séamas Ó Neachtain, eagarthóir, file

Panu Höglund, scéalaí

Seán Ó Connor, scéalaí

Simon Ó Faoláin, file

Rút Ní Mhaolfhabhail, file

Seán Ó Coistealbha, file

Táthar ag súil le hábhar eile, atá fós ar na bacáin - tá duine ag scríobh i gCeanada, agus beirt nó triúr eile ag scríobh ar Inis Fada, síltear, agus bhí suim ag cúpla duine eile in Éirinn. Ach cad fútsa? Cad faoi do chairde? Ní bheidh an deis ann go deo daoibh bheith sa chéad eagrán nua!

Síltear anois go mbeidh An Gael lán-daite! Glacfar le healaíon agus léaráidí fós, más ealaíontóir thú.

Tá gá againn le dáileoirí in Éirinn agus ar fud an domhain. Síltear go mbeidh An Gael ar fáil ar an idirlíon sna Stáit, i gCeanada agus sa Ríocht Aontaithe, go fóill.

Beidh an blag philo-celtic-help.blogspot.com ann mar áis don fhoghlaimeoir, a bheidh bunaithe ar ábhar na hirise. Plé as Béarla a bheidh ann, den chuid is mó.

Déanfar an suíomh www.angaelmagazine.com as an nua go luath, agus beidh gach eolas faoin iris ar fáil ansin ar ball.

Ar mhaith leat fógra a chur san iris? Beidh sé saor!

Déan teagmháil linn ag: angael ag optonline.net.

Seo treoracha dár scríbhneoirí.

9.4.09

Banfhilí cumasacha an chumainn!


Comhghairdeachas le Caitríona Ní Chléircín agus Ailbhe Ní Ghearbhuigh, banfhilí an chumainn, óir tá siad beirt ar an ngearrliosta do chomórtas filíochta AN CHUAIRT 2009. Beidh an chraobh cheannais den chomórtas ar siúl in íoslach Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilgear an Aoine 24 Aibreán ag 8i.n.
Is iad seo a leanas na filí a bhain amach an gearrliosta agus a bheidh ag léamh a gcuid dánta ar an oíche:
1. Antain Mac Lochlainn - Cúlú
2. Ailbhe Ní Ghearbhuigh - Mac Leanna
3. Labhrás O Finneadha - Bás Mhaitias
4. Tadhg O Dúshláine - An Duais

5. Caitríona Ní Mhurchú - Ar an mBuailtín
6. Aifric Mac Aodha - Leithscéal
7. Catríona Ní Chleircín - Droim Searc
8. Rody Gormon - Duais

Beidh na filí clúiteacha Áine Ní Ghlinn, agus Aonghas Mac Neacail i láthair mar mholtóirí ar an oíche chun an cinneadh mór a dhéanamh agus an duais a bhronnadh ar an bhfile a scríobh an dán buacach. Foilseofar an dán buacach san irisleabhar Comhar agus i nuachtlitir na Comhdhála, ‘EOLAS’. Bígí ar fad ann!

8.4.09

Ealaín na Gaeltachta

Tá áthas ar Ealaín na Gaeltachta an tarna Seimineár poiblíochta d’earnáil na nEalaíon, dírithe orthu siúd atá ag obair in earnáil na n-ealaíon, a bheith á eagrú in Ionad an Bhlascaoid, Dún Chaoin ar an Satharn 25 Aibreán.

Tá sé i gceist trín gceardlann seo treoir a chur ar fáil d’ealaíontóirí agus do ghrúpaí ealaíne agus iad ag déileáil leis na meáin cumarsáide. Déanfar cur síos ar na slite is fearr le caidreamh a chothú le hiriseoirí ar leith agus le lucht na meán trí cheile. Leagfar béim ar riachtanais áirithe na n-ealaíontóirí agus na ngrúpaí ealaíona a bheidh ag freastal ar an seimineár. Is deis iontach í seo d’eagrais ealaíne agus d’ealaíontóirí aonar cur lena scileanna margaíochta agus poiblíochta.

Is iad Natasha Fennell, Stiúrthóir ar Stillwater Communications, Tomás Hardiman, stiúrthóir ar a chomhlacht caidreamh poiblí féin, Parzival Productions agus Harry McGee, iriseoir leis an The Irish Times, na haoí chainteoirí.

Gearrfar táille €15 ar ealaíontóirí aonair agus €30 ar ghrúpa ealaíne. Ní mór áit a chur in áireamh roimh ré.

Déan teagmháil le hEibhlín de Paor chomh luath agus is féidir le háit a dheimhniú (066) 91 50100 nó e.depaor@udaras.ie

Cuireann ollscoileanna agus institiúití triú léibheál na tíre líon mór cúrsaí oideachais ar fáil i gach réimse de na healaíona gach bliain, idir chúrsaí cruthaitheachta agus cleachtais agus chúrsaí i mbainistíocht, polasaí agus riaracháin. Tá rogha leathan de cúrsaí lánaimseartha agus páirtaimseartha curtha ar fáil agus is féidir freastal ar chúrsaí ag gach leibheál den córas oideachais... ... Dioplóma, Ard-Dioplóma, Teastas, FETAC, BA, Máistireacht agus araile. Is ag an am seo den bhliain a fógraítear na cúrsaí triú léibheál agus a leagtar síos na spriocdhátaí. Tá eolas faoi na cúrsaí uilig le fáil ar aon suíomh idirlín amháin. Is ar suíomh idirlín Creative Careers atá fáil orthu ag http://www.creativecareers.ie/education_courses

7.4.09

Ard Diploma i Léiriú Teilifíse le Nemeton/WIT

Tá an spriocdháta d'áiteanna ar an gCúrsa Ard Diploma i Léiriú Teilifíse le Nemeton/WIT, ag druidim linn go tapaidh - 17 Aibreán.
Ná dearmad go bhfuil gach táille ar an gcúrsa seo clúdaithe.
Eolas breise:
http://www.nemeton.ie/nemeton/pages/english/training_education.html

31.3.09

Dán: "Is Leatsa Mo Chroí"

Seo ceann de na dánta a léigh an file Scott De Buitléir amach le linn Féile Leabhar Bhaile Átha Cliath i mí na Márta seo caite.

Is Leatsa Mo Chroí
Scott De Buitléir

Is leatsa mo chroí,
Is leatsa m’anam,
A mhairfidh go síoraí
Lenár ngrá a leanann
Ar aghaidh gan an t-am
Ná’n spás de dhíth air
Mar bhuail muid le chéile
Fadó sa spéir

Is tusa mo phrionsa
Is tusa mo rí
’S beidh mé dílis duitse
Go dtí go mbeidh mé im’ luí
Agus cónra im’ thimpeall
Is mo chairde faoi bhrón
Go léir sa teampall
Ag déanamh olagóin

Is tusa mo shaighdiúir
Is tusa m’fhear
Is tusa mo Thiarna
Chomh láidir le dair
Chomh huasal le hiarla
Ó na blianta fadó
Tá tusa in ann
Mé a chosaint gan stró

Is tusa mo laoch
Is tusa mo stór
Is tusa an té
Lena bhfuilim go mór
Is go hiomlán i ngrá
Ó do chonaic mé thú
Is mé leatsa anois
Ní rachfainn choíche amú.

Dracula as Gaeilge!


Mar chuid den fhéile “DUBLIN: ONE CITY, ONE BOOK,” tabharfaidh Sorcha de Brún caint ar an gcaoi ar aistríodh ‘Dracula’ go Gaeilge sa bhliain 1933. Beidh an chaint ar siúl i leabharlann na cathrach san ILAC Centre, BÁC 1 ó 6.30in ar aghaidh ar an Luan, 6 Aibreán. Fáilte roimh chách.
Tá imeachtaí éagsúla na féile seo le feiceáil ar: www.dublinonecityonebook.ie/


20.3.09

Ceardlann Scríbhneoireachta Gaeilge

Áit: Óstán Meadowlands, Trá Lí
Dáta: Luan Cásca, 13 Aibreán 2009
Am: 10.30a.m. – 5.00p.m.
Táille cláraithe: 20 euro, mic léinn 5 euro (tá lón san áireamh sa táille, 1.00p.m. – 2.15p.m.)
Chun gur féidir plé níos fearr agus níos mine a dhéanamh ar scríbhneoireacht na rannpháirtithe a theorainneofar a líon do naonúr.
N.B. Cóipeanna den saothar atá le plé:
3 dhán nó 2,500 focal de ghearrscéal, úrscéal, dráma nó eile, go dtí:
43 Na Cluainte, Trá Lí, Co. Chiarraí.
Mar ríomhphost is ansa linn a leithéid a fháil ag: feasta@eircom.net i dtreo gur féidir é sheoladh thart ar gach duine a bheidh páirteach sa cheardlann len a léamh roimhré.
Stiúrthóirí ceardlainne: Pádraig Ó Snodaigh, file & staraí, Mícheál Ó Ruairc, úrscéalaí & Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir FEASTA.
Ba mhaith suimiú gearr ar struchtúr an úrscéil / dráma a bheith leis an ngiota féin, i dtreo gur féidir an t-iomlán a sheoladh thart ar na rannpháirtithe tamall maith roimh lá na ceardlainne féin chomh maith.
Pádraig Mac Fhearghusa, 43 Na Cluainte, Trá Lí
feasta@eircom.net
(Le cúnamh ó Foras na Gaeilge)

16.3.09

Fógra: Tá An Gael ag Lorg Ábhair



Cumann Carad na Gaeilge chun ár n-irisleabhar An Gael a athbhunú. Le cúnamh Dé, beidh an chéad eagrán nua ar fáil ag tús an tsamhraidh. (Tá An Gael - Breise! ann mar nuachtlitir le cúpla bliain anuas, ach fíor-irisleabhar ráithiúil a bheidh ann anois, maraon leis sin).

Má tá scéal, dán nó alt agat nach raibh i gcló go fóill, bheinn sásta súil a chaitheamh air agus tá seans ann go nglacfar é mar ábhar san iris seo. Is mise an t-eagarthóir. Seol ábhar go angael@optonline.net. Faraor, ag an bponc seo, ní féidir linn íoc as, ach tá seans ann go ndéanfar amhlaidh ar ball.

Iris ghinearálta idirnáisiúnta as Gaeilge a bheidh ann.

Féile Idirnáisiúnta na Filíochta i mBaile Átha Cliath

DLR Filíocht Anois '09: DLR Poetry Now '09
26- 29 Márta 2009, The Pavilion Theatre, Dún Laoghaire
Beidh filí Éireannacha, Sasanacha, Meiriceánacha, Liotuánacha, Indiacha páirteach in imeachtaí na féile seo agus beidh ceardlanna filíochta, cainteanna, díospóireachtaí mar chuid lárnach den fhéile.
Tuilleadh eolais: www.poetrynow.ie/

5.3.09


Bhí an-oíche ag na scríbhneoirí úra aréir agus muid ag léamh san ILAC Centre i mBaile Átha Cliath. Ba mhaith linn buíochas a ghabháil leis na leabharlannaithe a thug deis cainte dúinn!
Ó chlé (ar chúl): Liam Mac Amhlaigh, Caitríona Ní Chléirchín, Majella McDonnell
(chun tosaigh) Ríona Nic Congáil, Laura Connick

27.2.09

Seachtain na Gaeilge & Imeachtaí na Scríbhneoirí Úra!

Beidh Seachtain na Gaeilge faoi lánseol roimh i bhfad agus beidh imeachtaí ar siúl ar fud na tíre & ní haon ionadh é go mbeidh na scríbhneoirí úra páirteach iontu. Tá súil againn go mbeidh sibh in ann teacht chuig na himeachtaí seo chun tacaíocht a thabhairt do na scríbhneoirí úra!

Léamh Filíochta
Dáta: Dé Céadaoin 4 Márta
Am: 6:30 i.n.
Áit: leabharlann na Cathrach san ILAC Centre, Baile Átha Cliath
Rannpháirtithe: Liam Mac Amhlaigh, Caitríona Ní Chléirchín, Majella McDonnell, Ríona Nic Congáil agus Scott de Buitléir ina measc.
Féach www.dublincity.ie/RecreationandCulture/libraries/Events/Pages/Snag_Scriob_oga.aspx

Aonach na Leabhar i mBaile Átha Cliath
Dátaí: Dé hAoine 6 Márta - Dé Domhnaigh 8 Márta
Áit: Halla na Cathrach, Sráid an Dáma.
Rannpháirtithe: Scott de Buitléir, Caitríona Ní Chléirchín agus Rachel Ní Fhionnáin ina measc.
Féach www.dublinbookfestival.com/schedule.html

Éigse agus Eacnamaíocht

Siompóisiam á stiúradh ag an bhfile Nuala Ní Dhomhnaill, Scríbhneoir Cónaithe, i gColáiste Phádraig, Droim Conrach

Dé Máirt 3 Márta6.00-8.00pm
sa Seomra Caidrimh i gColáiste Phádraig.

Rannpháirteach sa Siompóisiam beidh:
Na Scríbhneoirí:
Nuala Ní Dhomhnaill, Liam Ó Muirthile, Paula Meehan, Liam Mac Cóil, Biddy Jenkinson, Simon Ó Faoláin, Ríona Nic Congáil, Colm Breathnach, Theo Dorgan
Na hAmhránaithe: Máire Ní Choilm, Katerina Garcia …agus aíonna eile

Ceisteanna a bheidh faoi chaibidil:
· Céard is cúis le géarchéimeanna na huaire
(idir fhoréigean, chos ar bolg, chúlú eacnamaíoch agus chreimeadh timpeallachta)?
· Céard is féidir a dhéanamh?
· Cad é ról na n-ealaíon sna tionscnaimh tharrthála?

Fáilte roimh chách!
Tuilleadh eolais: Nuala.nidhomhnaill@spd.dcu.ie

Leabhar Power

Tá suíomh breá ann chun eolas faoi leabhair nua a scaipeadh: www.leabharpower.com.

Is feachtas bolscaireachta é Leabhar Power atá á eagrú ag CLÉ – Cumann Leabharfhoilsitheoirí Éireann agus a fhaigheann tacaíocht ón gComhairle Ealaíon, ó Fhoras na Gaeilge agus ó ÁIS.

21.2.09

Paidir

Paidir

D’fhonn maolú ar an gciontacht a bhraitheas thosaíos ag caint. Seo, siúd, uile agus aon ní eile seachas an ní a bhí os mo chomhair amach. Bhí sí tachtaithe ansan fé choim an bháis. ‘Ar oilithreacht’. B’in a dúrt m’uncail ina taobh sa tséipéal an lá ar cuireadh í. Thaithin san liom. Sinne atá ag triall chonair an oilithrigh i dtreo na síoraíochta. Sinne ar éigean dúinn an phúic a chaitheamh chun chrois na síoraíochta a iompar. Sinne mar oilithrigh a bhraitheann ciontach. Bhraitheas ciontach nuair a d’fhéachas uirthi ag creimeadh go síochánta, síoch, sách romham amach sa chathaoir. Chuir an bás eagla orm. Cipíní anois uirthi mar ghéaga. Chuir mo bheatha ina chipíní sa scathán eagla orm. Bhraitheas ciontach toisc gur chuir sí eagla orm. Feithidiúlacht an duine. Ní hea, níorbh shin é in aon chor, is dócha, ach gur bhraitheas ciontach toisc go bhfaighinn féin an íde chéanna. Lá éigean. Caitear carabhait dhubha lá na sochraide. Sinne a thuigeann an bás. Sinne a shamhlaíonn ár sochraid. Is sine sinn ná an diabhal chailleach Bhéarra. Bhraitheas ciontach is thosaíos ag caint. Á ceistiú. D’fhonn í a chur chun cainte. Tuisceanach a deirtear coitianta lena leithéid de bhéas. Aineolas is daille is púicínteacht. Lorgaíos freagra uaithi. Óir freagra is ea leathscéal, is ea bóthar ciorruithe is ea dearúd a dhéanamh ar an gciontacht agus comhrá is ea é sin. Is dócha. Tá saoirse sa chuimhne. Faid is a deintear dearúd. Marach í, ní bheadh sa chaint uile ach céasadh. Nó faoistinn. Thosaíos ag caint ar na seanalaethanta. Bhíos báite sna súile san. Iad ag féachaint orm. Dom’ bhreithniú, dom’ bhagairt, dom’ bhréagnú. Faoistinn na mbalbh. Comhrá na ndall. An raibh aon saghas eile faoistinne ann?

Bhí ‘An cuimhin leat’ mar rémír cheisteach agam ar nachaon ní. Ciúnas bagarthach na síoraíochta mar fhreagra. Dom’ bhodhradh. Míobhán maraitheach sa tseomra. Is cuimhin liom an gaothrán ar a thréandícheall ag siosarnach go samhrata. Cloisim fós é agus an meangadh gáire san ina chár. Ina stiúrthóir mire. Orainne. Rinceoirí rancásacha an danse macabre. Bhí allas liom agus mos múin sa tseomra. Cad is féidir a rá nuair nach bhfuil tú cinnte an mbeidh sí ann amárach? Nuair nach bhfuil de dhifear idir amárach agus inné ach bheith ag caint ar inniu? N’fheadair mé. Ar cholbha na leapan di shamhlaíos go mb’fhearra liom dá dtitfeadh sí isteach sa tsíoraíocht ón tsíorláithreacht. Ní fhéadfá san a rá le héinne eile seachas í féin. Ní dúrt faic léi. Bhí sé de cheart agam fiafraí di. Ach chaitheas carabhat an lá sin leis a theanntaigh mé fé scabhall sceoine. Níor thuigeas san. Braithim san anois. Ach ní thuigim i gcónaí. Ní thuigtear sceon go dtí go mbíonn tú nach mór bás. An nóimeat, ní hea, an soicind cruinn díreach roimis an bás. Bíonn splanc éigiallda is claochlaítear an bhraistint. Bíonn súil againn go dtiocfaidh ciall. Le cúnamh pé. N’fheadair. Creideamh is ea é sin. Theastaigh uaim gol ach bhíos fearúil. Níor ghéilleas di. Nó don ngol. Dá mbeinn ag féachaint sa scathán thosóinn ag gáire déarfainn. Agus mé ag féachaint uirthi anois, á samhlú im’ cheann, í imithe gan filleadh, ba dheas liom gol. Bhíos á samhlú im’ cheann leis an lá san. Nó arbh ise a shamlaigh mise? Sin bás is dócha. Ón nóimeat a dtagann tú chun beatha tánn tú ag dul ar lár. Ní fhéadfainn nó ní féidir liom a thuilleadh. Gol. An raibh nó an bhfuil nó an mbeidh ciall le sin? Choíche?

‘Féach ort féin ansan sa scathán ag gol agus tú it’ seó bóthair’. N’fheadair mé cé labhrann. Gáiríonn tú. Gáiríonn an scathán. Freagra is ea é sin ar an gcaint uile.

Bhraitheas ciontach toisc nach bhfaca mé le tamall í. Bhraitheas gur mise fé ndear di bás a fháil. Bheathaigh an chiontacht an chaint agus leanas orm go fearúil d’iarraidh aon fhocal amháin, aon fhreagra, aon siolla, aon chlaonadh cinn a bhaint di. Ní bhíonn páistí cinnte an scathán atá rompu nuair nach bhfreagraíonn sé. Shamhlaíos mé féin páistiúl gan fhreagra. Ní bhraitheas faic go dtí go bhfaca mé láimh mo mháthair agus greim láimhe aici ar chipín na seanamáthar. Mo sheanamháthair. An lá san. Nuair a theip arm’ chaint, arm’ cheistiú, arm’ chiontacht, ar nachaon ní. Ní raibh focal eatarthu. Níorbh éigean di faic a rá. Níorbh éigean di a ceann a chlaonadh nó osna bréige a scaoileadh. Ar bhraith sí ciontach? Níor lig sí faic uirthi má bhraith. Bhí mo chuid siollaí ar foluain i gcónaí sa tseomra. I measc tonnta an ghaothráin agus mos marbhánta na beatha. Macghníomhartha macallúil na siollaí ag drannadh gáire ba dhóigh leat. Nó ag gol. Beag an difear i ndeireadh na dornálaíochta. D’fhéach mo mháthair cruinndíreach sna súile uirthi. D’fhreagair na súile dalla. Ag gliúcaíocht ar Dhéithe a bhíos anois. Níorbh fhiú dóibh faic a rá. Ní fhéadfaí faic a rá. Bhí brí nár thuigeas, brí nach gclisfí choíche uirthi sa tseomra. Deinim iarracht anois focail a charnadh anuas ar an lá san. Claí a thógaint timpeall ar an gcarn. Caithfead réasún, ciall nó cúis a lorg. Míním mo scéal agus ar tharla. An dtuigfear é? An lá san thuigeas nach mbrisfear snaidhm an ghrá le focail chloíte. Choíche.

20.2.09

Eagarthóir Buan ar Comhar: Fógra Poist

Is breá le Bord Comhar go bhfuil ag éirí go geal leis an iris le trí mhí, faoin eagarthóir eatramhach, Pól Ó Muirí. Ta sé in am anois ceapachán buan a dhéanamh. Fáilteoidh Bord Comhar roimh iarratas ó aon duine cáilithe don chúram páirtaimseartha mar eagarthóir go dtí Nollaig 2010.

Tá Comhar ar cheann de na teidil is so-aitheanta agus is mó cáil i saol na Gaeilge ó 1942 i leith.
Duine freagrach, fuinniúil, beoga, seifteach atáthar a iarraidh.

Ní mór tuilleadh eolais a lorg ó: comhar.iris@gmail.com
Cuirtear iarratais, mar aon le CV, chuig
Cathaoirleach Comhar ag an seoladh ríomhphoist thuas faoi 2 Márta, 2009.

Maoinithe ag Foras na Gaeilge

16.2.09

COMHAR (Feabhra 2009)



Is iontach an rud é go dtugann COMHAR, iris aitheanta na Gaeilge, an deis do scríbhneoirí úra is óga a scileanna scríbhneoireachta is a dtuairimí a nochtadh inti. Tá filíocht ag Caitríona Ní Chléirchín agus cúpla alt ag Rachel Ní Fhionnáin le léamh in eagrán na míosa seo.


15.2.09

"The Young Writer in Catalan Literature: Yesterday and Today."


Tabharfaidh Cinta Arasa ó Chumann Scríbhneoirí Óga na Catalóinise caint ar "The Young Writer in Catalan Literature: Yesterday and Today," ó 3:00-4:00 i.n. ar an Aoine, an 20 Feabhra sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath. Beidh an chaint ar siúl i seomra G106 i bhfoirgneamh na n-ealaíon
Beidh fáilte roimh chách.

13.2.09

An Chuairt: Comórtas Filíochta 2009

Tá Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge ag reáchtáil Comórtas Filíochta le linn Cuairt na bhFilí Albanacha ar Éireann arís i mbliana. Ba é anuraidh an chéad bhliain don chomórtas agus ó tharla gur léiríodh an oiread sin spéise ann agus gur ócáid fíor thaitneamhach a bhí ann shocraigh An Chomhdháil é a chur ar siúl arís i mbliana. Is comórtas filíochta dhátheangacha atá i gceist, agus is féidir le filí dánta nua-chumtha i nGaeilge nó i nGàidhlig na h-Alban a chur isteach ar an gcomórtas, ach leagan Béarla a chur ar fáil chomh maith.

Roghnófar an t-ocht dán nua-chumtha is fearr i gcibé teanga (Gaeilge nó Gàidhlig) agus gheobhaidh an t-údar deis a dhán a léamh ag oíche mhór an Chomórtais in Áras Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge. Roghnófar buaiteoir iomlán an chomórtais ar an oíche sin, bronnfar duais de €500 orthu, agus foilseofar an dán i nuachtlitir na Comhdhála i mí Bealtaine agus san irisleabhar Comhar. Níl aon táille iontrála i gceist don chomórtas seo, agus níl aon srian maidir le hábhar, fad, téama nó stíl.



Glacfar le hiarratais trí ríomhphost amháin, roimh 03 Aibreán 2009 ach teagmháil a dhéanamh le Síle Ní Chatháin ag sile@comhdháil.ie ar dtús.